به گزارش سومین همایش سراسری اندیشه‌های آسمانی، حسن بلخاری اظهار داشت: اطلاع مومنان و نمازگزاران مساجد از معنا و مفهوم نقش‌ها، کتیبه‌ها و فرم معماری مساجد که به شدت نیازمند تفکر است به ادراک ما از وجوه زیبا شناسانه دین کمک می‌کند. وی تصریح کرد: با توجه به بهره‌گیری دین اسلام از وجوه زیبایی شناسانه، مسلمانان بیش از پیروان سایر ادیان در استفاده از این مبانی بهره ببرند.
مولف کتاب مبانی نظری و عرفانی هنر اسلامی افزود: فقدان آگاهی سبب شده گاهی عده‌ای از افراطی‌ها، این فرم‌ها را نفی کنند و بدون توجه به مبانی معنوی و عرفانی مومنان را از بهره‌مند شدن از این کالبد محروم می‌کنند. وی ادامه داد: برخی افراد در کشور ما به انتقاد از فرم‌های سنتی می‌پردازند و معتقدند مساجد باید ساده و خالی و عریان از فرم‌ها نگارها و کتیبه‌ها که شاخصه‌های هنر ایلامی محسوب می‌شود، باشند حتی برخی این نقوش و فرم‌ها را مخل آرامش عبادت‌کنندگان دانستند که تمرکز انسان را در وقت عبادت می‌گیرد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: بیان هر حقیقتی قالب خاص خود را می‌طلبد که بیان آن در غیر قالب خود باعث تخریب معنای آن می‌شود زیرا هر ظرفی باید از مظروف خود محافظت کند.
بلخاری افزود: مهم‌ترین مولفه هنر و تمدن اسلامی برقراری ارتباط و نسبت بین قالب عبادت و حقیقت آن است که نمونه این ارتباط در معماری مسجد جامع گوهرشاد مشهد دیده می‌شود. وی با بیان اینکه در معماری اماکن اسلامی وحدت دیده می‌شود، تصریح کرد: در اسلام معماری مساجد، بازارها، مدارس و حمام‌های عمومی از یک فرم واحد تبعیت می‌کنند تا به مخاطبان خود تفهیم کنند در اندیشه اسلامی همه فضاها برای مسلمانان عبادتگاه و همه اعمال عبادت محسوب می‌شود. وی خاطرنشان کرد: همان طور که حقایق قرآن زیبا هستند و این حقیقت زیبا در قالبی زیبا جلوه کرده، مسلمانان نیز در تبعیت از خداوند و رسول او باید حقایق زیبای دین را با فرم‌های زیبا ارائه کنند.
وی اظهار داشت: معماری مساجد تابع اصولی است که آشنایی با این اصول ما را در بهره‌وری از مبانی و معانی عرفانی فرم‌های مساجد یاری می‌کند. وی با اشاره به اینکه عالی‌ترین و بهترین اشکال هندسی برای تعلیم هندسه پیشرفته نقوش اسلامی است، تاکید کرد: نقوش اسلیمی لایتناهی بودن خداوند و خیال انسان را نشان می‌دهد و قادر است حصارها را شکسته و خیال را پرواز دهد.
وی طلا در معماری اسلامی راز نماد نور جامد دانست و خاطرنشان کرد: طلا عالی‌ترین فلز در انعکاس و جذب نور است به همین دلیل در تمدن اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: نقوش اسلامی با هدف جایگزین شدن به جای عبادت و گرفتن تمرکز عبادت‌کنندگان به کار نرفته‌اند بلکه این نقوش به دلیل مولفه‌هایی که دارند عبادت کنندگان را به تفکر وا می‌دارند. وی با تاکید بر اینکه در هنر اسلامی بین ظرف و مظروف و قالب و محتوا نسبت ذاتی برقرار است، خاطرنشان کرد: مسلمانان در جهان بینی توحیدی و مبانی نظری خود معتقدند حقیقت را نمی‌توان در هر قالبی ریخت زیرا ظرف و قالب نامناسب نمی‌تواند حقیقت را جلوه دهد.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: هر چه زمان می‌گذرد و مدرن‌تر می‌شویم فرم‌های مساجد تغییر و از بنیادی‌ترین اجزای مفهومی معماری اسلامی دور شده است. وی با بیان اینکه نسل جدید باید بداند نیاکان و گذشتگان آنها از چه کالبدهایی برای تکمیل عبادت در مساجد استفاده می‌کردند، افزود: در طول تاریخ از بیان تفکر نهفته معماری مساجد غفلت کرده‌ایم و دچار آسیب‌های جدی شده‌ایم.
بلخاری به آسیب‌های غفلت از بیان مبانی نظری فرم‌های مساجد اشاره کرد و اظهار داشت: همین عدم اطلاع و غفلت سبب شد امروز مساجدی در کشور ما ساخته شود که از فرم‌های سنتی و اسلامی تبعیت نمی‌کنند و هویتی متفاوت با معماری و هنر اسلامی دارند.
يك استاد حوزه و دانشگاه گفت: هر چه زمان مي‌گذرد و به سمت مدرنيته پيش مي‌رويم، فرم‌هاي مساجد تغيير و از بنيادي‌ترين اجزاي معماري اسلامي فاصله مي‌گيرد كه خو
یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: هر چه زمان می‌گذرد و به سمت مدرنیته پیش می‌رویم، فرم‌های مساجد تغییر و از بنیادی‌ترین اجزای معماری اسلامی فاصله می‌گیرد که خود آسیب جدی به شمار می‌رود.