شخصيت عباس بن علي، ماه درخشان بني هاشم بي ترديد تمام تاريخ، مثل و مانند و نظير ندارد. صلابت و عاطفه در اين وجود، چنان به هم آمده است و در هم گره خورده است كه گويي هر يك زادة ديگري است. انگار از شمشير، شكوفه برويد و از شقايق، آتش زبانه كشد.
اين از شگفتيهاي عاشورا است كه امام، او را رخصت شمشير عنايت نفرمود و به مقام سقايت منصوب كرد و البته خلعتي بود كه خداوند، از بدو خلقت، بر تن او پوشانده بود، با دستهاي مبارك پدر، علي مرتضي عليه السلام
آنچه در تاريخ و مقاتل شهرت يافته، عدم توفيق قمر بني هاشم است در رساندن آب به خيمه ها و جان نهادن در اين راه، اما از ايام نوجواني و جواني عباس، خاطراتي هست كه نشان مي دهد پيشينه سقايت او به گذشته ها باز مي گردد. حتي در خود كربلا، آن ايثار و رشادت شگفت و آن دست و چشم و جانبازي، همه سقايت او نيست.
در ابتداي حصر آب، امام او را فراخويش مي خواند و به همراهي نافع بن هلال و سي سوار و بيست پياده، روانه شريعه فرات مي كند.
عمرو بن حجاج، نگهبان آب در تاريكي شب، خطاب به نافع فرياد مي زند:
«كيستي و به چه كار آمده اي؟»
و پاسخ مي شنود:
«نافع بن هلالم، آمده ام آب بنوشم.»
و او كه قصد نافع را با بيست مشك و پنجاه همراه دريافته است، مي گويد:
«بنوش! خودت بنوش!»
«اما من محال است كه پيش از حسين و فرزندانش، لب به آب بزنم.»
عمرو بن حجاج شمشير از نيام مي كشد و مي گويد:
«ما اينجا ايستاده ايم كه آب به حسين و فرزندانش نرسد.»
و ياران عمرو بن حجاج، محاصره كنندگان آب، همه شمشير از نيام مي كشند و مقابل مي ايستند.
در اينجا عباس بن علي وارد ميدان ميشود و صلابت و شوكت او كاري مي كند كه بيست مشك، از آب فرات پر مي شود، از ميان لشكر غدّار دشمن، عبور مي كند و بي هيچ شهيد و مجروح، به اردوگاه اباعبدالله عليه السلام باز مي گردد.
سابقه هايي از اين دست است كه در روز عاشورا نيز عباس را روانه شريعه فرات مي كند. و او نه به فرات كه به ميدان كارزار مي رود، يك تنه در مقابل خيل عظيم دشمنان و در حالي كه زمين زير پاي او مي لرزد، با خود زمزمه مي كند:
اَقْسَمْتُ بِاللهِ الا عَزِّا الاَعْظَمْ وَ بِالحُجور صادِقاً وَ زَمْزَمْ وَ ذي حَطيم والْفِناءِ الَمحْرَمْ لَيَخْضِبَنَّ الْيَوْمَ جِسْمي بِالدِّم اَمامَ ذِي الْفضْلَ وَ ذِي المكَرمْ ذاكَ حُسَيْنٌ ذوالْفَخارِ الاَقْدَمْ
به خداوند عزيزترين و شكوهمندترين سوگند و صادقانه ترين سوگند
و به حرم امن خدا و زمزم سوگند.
و به خانه خدا و ساحت مسجدالحرام سوگند
پيش پاي صاحب فضيلت و كرامت؛
حسين، اين افتخار پيشة پيشگام.
مشك آب اينك در دست هاي اوست و او فرات را پشت سر و خيام امام را پيش رو دارد. در اينجاست كه دشمن از هزار سو به او حمله مي كند و مرگ بالمعاينه رخ مي نمايد. او همچنانكه به شمشير، با مرگ بازي مي كند، فرياد مي كشد:
لا اَزهَبُ الْمَوتَ اِذَا الْمَوْتُ رُقي حَتّي أَوراي فِي المَصاليت اللِّقا نَفْسي لِسِبْطِ المُصْطَفَي الطُهْرِ وَقا اِنّي اَنَاالْعَبّاسُ اَغْدُو بِالسَّقاء و لا اَخافُ الشَّرَّ يَوْمَ الْمُلْتَقي
از مرگ نمي هراسم، كه مرگ نردبان آسماني من است. تا در ميان شجاعان بخشنده چهره در پوشم.
جان من سپر آن زادة پاك مصطفي.