در ميان آثار تاريخي زواره مسجد جامع جلوه اي درخشان و به عنوان نخستين مسجد چهار ايواني در ايران اسلامي مورد توجه ايرانگردان ، جهانگردان ، دانشجويان و استادان رشتههاي هنر معماري قرار دارد و چون يادگاري ارزشمند و ميراثي جاويد از اعصار گذشته در گردونه تاريخ باقي مانده است.
اين بنا به سال 550 هـ ق دراوايل قرن ششم هجري كه سلجوقيان حكمفرمايي داشته اند به امر بانيان خير انديش و ثابت قدم در زير بنايي به مساحت 1200 متر مربع شكل گرفته است در ساخت اين بنا از مصالحي چون آجر ، گچ ، خاك و چوب استفاده شده است . سبك معماري اين بنا با بهره گيري از اصول و فنون علوم رياضي اسلامي انجام شده است.
مسجد جامع زواره در مركز شهر بين بازار و بازارچهاي كه مشرف به ديگر مكانها است قرار گرفته و نماي خارجي آن را جداري از آجر تشكيل مي دهد. دو در ورودي كه بر ضلع شرقي و غربي اين مسجد ساخته شده به سمت داخل مسجد باز مي شوند و در روبروي هم قرار دارند.
در جوار سر درگاه غربي اين مسجد برجي استوانهاي شكل كه جدارش را آجر تشكيل داده مشاهده مي شود كه به درون مسجد راه دارد و بر فراز آن اطاقكي چوبي نصب شده كه جايگاه مؤذن است.
در زواياي ايوان ها در جهات فرعي ، رواق ها با نعل درگاههاي زيبا در تعادل هم الفت گرفته و بر بالاي آن كتيبههايي نقش بسته با خط كوفي و برجسته مزين به « بسم الله الرحمن الرحيم» سطح صحن مسجد از آجر پوشيده شده و تختي آجري به ارتفاع نيم متر را در ميان خود جاي داده كه گويا سري در آن نهفته است.
در ضلع شمالي مسجد شبستاني سردابه مانند مشاهده مي شود كه با ايواني در دو طرف خود رواقهاي بزرگي را تشكيل داده و اين ايوان نسبت به ديگر ايوانها بزرگتر است. در دو طرف رواقهاي اين ايوان پلههايي وجود دارد كه به رازينه ها مرتبط مي شود و در فصل زمستان دامنه آفتاب بر اين ايوان گسترده است و روي يكي از آجرهاي مفروش اين ايوان خطوطي كشيده شده كه نمايانگر تعيين اوقات شرعي مي شوند.
در قسمت جنوبي مسجد ايواني است كه نسبت به ساير ايوانها نمايي بهتر دارد و به وسيله درگاهي به گنبد مربتط مي شود و در دوطرف اين ايوان رواقهايي است كه قسمتي از شبستانهايي را تشكيل مي دهد كه دو طرف گنبد را احاطه كرده و به وسيله درگاههايي به هم مرتبط شده و مسير رفت و آمد به مكان است در داخل شبستانها دو محراب كه به موازي محراب گنبد قرار گرفته قابل رؤيت است اما محراب گنبد داراي نقش و نگار و خطوط كوفي برجسته و مزين به آياتي چند از قرآن كريم است. در جدار شبستانها و ايوانها روزنههايي ديده مي شود كه نقشي در زيبايي جدارها دارد و گويي از انعكاس صوت و تكرار آن جلوگيري ميكند در داخل شبستان ها و رواق ها ستون هايي هشت ضلعي از آجر ديده مي شود كه بر بالاي آن صفحه مربعي چوبي قرار گرفته و بر روي آن نعل درگاههايي جاي گرفته و بر روي نعل درگاهها طاقي ضربي پوشش داده شده و صفحه هاي چوبي در مواقع زمين لرزه از لرزش سقف و ستون ها مي كاهد و در زير نعل درگاهها گچبري هاي زيبايي ديده مي شود. ساختار بنيادي گنبد مسجد جامع زواره شباهت بسيار به گنبد مسجد جامع اصفهان دارد و آن گنبدي است مستقر بر پايه هشت ضلعي كه خود بر مربعي استوار است.
اين بنا به سال 550 هـ ق دراوايل قرن ششم هجري كه سلجوقيان حكمفرمايي داشته اند به امر بانيان خير انديش و ثابت قدم در زير بنايي به مساحت 1200 متر مربع شكل گرفته است در ساخت اين بنا از مصالحي چون آجر ، گچ ، خاك و چوب استفاده شده است . سبك معماري اين بنا با بهره گيري از اصول و فنون علوم رياضي اسلامي انجام شده است.
مسجد جامع زواره در مركز شهر بين بازار و بازارچهاي كه مشرف به ديگر مكانها است قرار گرفته و نماي خارجي آن را جداري از آجر تشكيل مي دهد. دو در ورودي كه بر ضلع شرقي و غربي اين مسجد ساخته شده به سمت داخل مسجد باز مي شوند و در روبروي هم قرار دارند.
در جوار سر درگاه غربي اين مسجد برجي استوانهاي شكل كه جدارش را آجر تشكيل داده مشاهده مي شود كه به درون مسجد راه دارد و بر فراز آن اطاقكي چوبي نصب شده كه جايگاه مؤذن است.
در زواياي ايوان ها در جهات فرعي ، رواق ها با نعل درگاههاي زيبا در تعادل هم الفت گرفته و بر بالاي آن كتيبههايي نقش بسته با خط كوفي و برجسته مزين به « بسم الله الرحمن الرحيم» سطح صحن مسجد از آجر پوشيده شده و تختي آجري به ارتفاع نيم متر را در ميان خود جاي داده كه گويا سري در آن نهفته است.
در ضلع شمالي مسجد شبستاني سردابه مانند مشاهده مي شود كه با ايواني در دو طرف خود رواقهاي بزرگي را تشكيل داده و اين ايوان نسبت به ديگر ايوانها بزرگتر است. در دو طرف رواقهاي اين ايوان پلههايي وجود دارد كه به رازينه ها مرتبط مي شود و در فصل زمستان دامنه آفتاب بر اين ايوان گسترده است و روي يكي از آجرهاي مفروش اين ايوان خطوطي كشيده شده كه نمايانگر تعيين اوقات شرعي مي شوند.
در قسمت جنوبي مسجد ايواني است كه نسبت به ساير ايوانها نمايي بهتر دارد و به وسيله درگاهي به گنبد مربتط مي شود و در دوطرف اين ايوان رواقهايي است كه قسمتي از شبستانهايي را تشكيل مي دهد كه دو طرف گنبد را احاطه كرده و به وسيله درگاههايي به هم مرتبط شده و مسير رفت و آمد به مكان است در داخل شبستانها دو محراب كه به موازي محراب گنبد قرار گرفته قابل رؤيت است اما محراب گنبد داراي نقش و نگار و خطوط كوفي برجسته و مزين به آياتي چند از قرآن كريم است. در جدار شبستانها و ايوانها روزنههايي ديده مي شود كه نقشي در زيبايي جدارها دارد و گويي از انعكاس صوت و تكرار آن جلوگيري ميكند در داخل شبستان ها و رواق ها ستون هايي هشت ضلعي از آجر ديده مي شود كه بر بالاي آن صفحه مربعي چوبي قرار گرفته و بر روي آن نعل درگاههايي جاي گرفته و بر روي نعل درگاهها طاقي ضربي پوشش داده شده و صفحه هاي چوبي در مواقع زمين لرزه از لرزش سقف و ستون ها مي كاهد و در زير نعل درگاهها گچبري هاي زيبايي ديده مي شود. ساختار بنيادي گنبد مسجد جامع زواره شباهت بسيار به گنبد مسجد جامع اصفهان دارد و آن گنبدي است مستقر بر پايه هشت ضلعي كه خود بر مربعي استوار است.