«هادی حوری» معتقد است در كارهای نمايشی هرچه از آيين دورتر و به تئاتر نزديكتر میشويم به همان نسبت هم باورها و دلدادگیهای مخاطب و كاركرد اصلی نمايش و آيين را از دست میدهيم.
«هادی حوری»، نمايشنامهنويس، با اشاره به تعريف و چهارچوب تئاتر دينی در ميان ديگر گونههای نمايشی اظهار كرد: در اين نوع دستهبندی يا با گونههای تئاتر با تفكر و پيرنگ دينی مواجه هستيم يا با تئاتری همراه گرايشهای آيينی و دينی در اجرا.
وی در ادامه افزود: نوع اول اين تئاتر با گونههای ديگر تئاتر همسويی دارد و از لحاظ ريخت و شاكله میتواند در همان دستهبندیهای متداول تئاتری نيز جای بگيرد. چرا كه در مقوله انسانی با آنها همسوست و حتی میتوان در اين دسته از كارها، بسته به گستره تفكر و نوع نگاه در نگارش و اجرا، آثار جهانشمول نيز يافت.
وی با اشاره به نوع دوم اين گونه تئاتری اظهار كرد: نوع دوم تئاترها با گرايشهای آيينی همراه است و از ريختهای نمايشی بهره میبرند و شامل آثاری است كه ما در برخی جشنوارههای متداول مانند عاشورايی، رضوی و ... میبينيم.
نويسنده نمايشنامه «باده خالص» متذكر شد: اين نوع تئاتر الزاماً به طرح اشكال و ريختهای شناخته شدهای از آيين و نمايشها میپردازد و تلاش میكند با ارائه ميزانسنهای تازه (تعيين حركت) در فرمهای كلاسيك به نمونههايی تازه دست يابد.
مخاطب تعزيه، شريك آيين است
حوری در تكميل مطالب فوق عنوان كرد: البته به اعتقاد من، ما در اين نوع كارها هر چه از آيين دورتر و به تئاتر نزديكتر میشويم به همان نسبت هم باورها و دلدادگیهای مخاطب و هم كاركرد اصلی نمايش و آيين را از دست میدهيم.
اين نمايشنامهنويس با ارائه مثالی اظهار كرد: به طور مثال وقتی ما نمايشی مانند تعزيه را از فضای اصلی اجرايش، يعنی ميدانگاهها، تكيهها و ... دور كرده و تلاش میكنيم آن را بر صحنه نمونهسازی كنيم؛ عملاً فضای روحانی و كاركردهای آيينی و اعتقادیاش را از بين میبريم. چرا كه شريكان اتفاق را از دست دادهايم.
نويسنده نمايشنامه «مرد نيك» در ادامه گفتههای خود تاكيد كرد: مخاطب تعزيه، شريك آيين است. مكان اجرا نيز به همان اندازه شريك آيين و در اين ميان تعيينكننده است و حتی برپاكنندگان تعزيه خود نيز با تمايلات اعتقادی به ميدان میآيند. فصل و زمان اجرا نيز شريك آيين میشود.
حوری در بخش ديگری از سخنان خود تصريح كرد: اما در اجرای صحنهای بيشتر اوقات ما با قراردادهای تئاتری مواجهيم. مخاطب برای حضور در اين آيين بليط تهيه كرده يا دعوت میشود. بازيگر برای كارش استخدام میشود و برگزاركننده میتواند برای اجرای خود دلايلی به غير از اعتقادش نيز داشته باشد، ضمن اينكه گاهی اوقات اولويتها و نوبتهای اجرا بر حسب تعداد و گنجايش سالنهای اجرايی باعث میشود يك تعزيه در ماهی غير از محرم و صفر روی صحنه بيايد.
اين نمايشنامهنويس در تكميل مطالب فوق و در پايان اين بخش از گفتههای خود خاطرنشان كرد: با اين همه تغيير در تمام جوانب يك كار آيينی، ديگر نمیتوان توقع همان كاركرد پيشين را از آن داشت و ناخودآگاه تعاريف و چارچوبها به دست خودمان از بين رفته است. آنچه ذكر شد از نظر معنايی است، اما به لحاظ اجرايی ما موظفيم برای حفظ آيينها و احيای بخشی از آنها نمونهسازیهايی را انجام دهيم و كارهايی در اين رابطه انجام شده كه بسيار فاخر و مفيد بودهاند.