اين گفتگو به نقل از پايگاه عربي مدارس الدلتا ميباشد.
گفتگو با عثمان طه
ابو مروان عثمان بن عبده بن حسين بن طه، خوشنويس عرب زباني است که به واسطه نگارش "مصحف مدينه" شهرت يافته است، مصحفي که موسسه چاپ مصحف شريف ملک فهد آن را منتشر کرد.
وي در روستاي شهر حلب در سوريه به سال 1934 ميلادي چشم به دنيا گشود. متاهل و داراي هفت فرزند است. پدرش، شيخ "عبده حسين طه" امام جماعت، سخنران مسجد و استاد خوشنويسان سوريه است.
عثمان طه در رشته شريعت اسلامي در مقطع کارشناسي فارغ التحصيل شد و زبان عربي، نقاشي و هنرهاي اسلامي را فرا گرفت.
وي از خوشنويس بزرگ جهان اسلام استاد حامد العامدي در سال 1973 ميلادي اجازه خوشنويسي دريافت کرد و در خطاطي در محضر تني چند از خوشنويسان همچون محمد علي المولوي، ابراهيم الرفاعي در شهر حلب، محمد بدوي الديراني در دمشق و هاشم البغدادي زانوي تلمذ نهاد.
سوال: کتابت اين مصحف شريف کي و چگونه به ذهنتان خطور کرد؟
در ابتدا اين براي من و هر خوشنويس ديگر که مورد احترام مردم است، يک روياي دست نيافتني بود که به خاطر شرافت عمل و تبرک به خداوند و سود مسلمانان مصحفي را نگارش کند که مسلمانان آن را به اعتبار کلام خدا بودن قرائت ميکنند و از آن بهره مند مي شوند .
هر خطاطي بيمناک است از کتابت مصحف شريفي که منزلتش بدين پايه و بلندي است.
در آغاز از سوي وزارت اوقاف در شهر خودم به اين مهم مکلف شدم جز اينکه نسبت به انجام اين کار بزرگ مردد بودم و در انجام چنين عمل سترگي ترس و وحشت سرتاپاي وجودم را فرا گرفته بود.
سوال: تا کنون چند مصحف به نگارش درآورده ايد؟
دقيقا به خاطر ندارم، اما تا آنجايي که مي دانم بيش از ده مصحف به روايتها ي مختلف مشهور نوشته ام.
سوال: آن هنگام که مشغول کتابت اين مصف شريف بوديد و شب و روز در نفحات روحاني آن تنفس مي کرديد، چه احساسي داشتيد؟
خطاط قرآن بايد به منظور تلاوت و حفظ قرآن از کودکي به اين کتاب نزديک باشد و به زباني آشنا باشد که براي دريافت معاني قرآن مهم است.
من از دوران خردسالي بسياري از متون لغوي، فقهي و عقيدتي را از مرحوم پدرم فراگرفتم، در نتيجه براي کتابت قران کريم و بهره گرفتن از معاني آيات کريمه آماده شدم، ترديدي نيست که در قرآن کريم آياتي بشارت دهنده و انذار کننده وجود دارد و من هر گاه به آيات مبشرات مواجه مي شدم در رويايي به سر مي بردم که نعمت دنيوي و اخروي خداوند است. من با خيال آسوده کتابت مي کنم اما هر گاه به آياتي بر مي خورم که کافران، ستمگران، منافقان و مقصران در عبوديت خداوند را، انذار مي دهد، سينه ام تنگ مي شود و حالتي از خوف و ترس بر من چيره مي شود که در اغلب اوقات خودم را از ياد مي برم و نفسم بند مي آيد و عرق مي کنم حتي اگر، فصل زمستان باشد...
در نگارش آيات کريمه اي که خداوند –سبحانه و تعالي- بندگان پرهيزگارش را وعده نعمت داده، تامل مي کنم، اما در کتابت آياتي که وعده عقاب داده، با رعايت خوشنويسي و پرهيز از خطا، به گونه اي شتاب مي کنم که از اين فضاي ترس انگيز خلاص شوم. خلاصه اينکه در خلال کتابت قرآن از امور دنيايي غافل مي شوم و به اين امور اعتنايي ندارم... اين حالات نفساني به هنگام نوشتن آيات کريمه از نظر اتقان خط و عدم آن، نسبتي وارونه دارد.
سوال: ميان دو خط عثماني که نوشتيد با خط دهلوي و خط مسما به "نسخ تعليق" که در شبه قاره هند منتشر شده، تفاوت آشکاري وجود دارد، شما آن خط را چگونه توصيف مي کنيد؟ و آيا منبعي سراغ داريد که در اين خصوص بتوانم از آن استفاده کنم؟
رسم الخطي که در شبه قاره هند، قرآن ها به شيوه آن نوشته شده است، در زمره انواع خط عربي شمرده نمي شود و بدون تاريخ است، و رسانه ها اين نوع خط را به رسميت نمي شناسند و به اعتقاد من اين خط نه نسخ است و نه تعليق، ملتهاي شرق اسلامي به اين خط(عثمان طه) و اين روايت مخصوص(روايت حفص از عاصم) به آن عادت کرده اند و چاره اي نيست جز اينکه آن را بپذيرند چرا که تلاوت قرآن مهمتر است...
سوال: آسان ترين و دشوارترين خط از نظر فراگيري و نگارش کدام است؟
آسان ترين خطوط، خطي است نسبتا خاضع و زيبا نزد آن عده اي که آن را محکم مي دانند- خط ملتهاي عرب زبان در هر زمان و مکاني-که همان خط رقعه است، و دشوارترين خطوط هم خط "ثلث" است که ضرب المثل زيبايي و قدرت و عظمت است و به همين دليل، آن را "پادشاه خط ها" ناميده اند و هرگاه خط عربي مي گويند منظور همين خط ثلث است و خطاطي که آن را شايسته نداند خطاط انگاشته نمي شود....
سوال: چرا خط "ثلث" را "ثلث" ناميدند؟
از قديم تعريف هايي وجود داشته، و بسياري از خطاطان بر حسب باورهاي خود، اين تعاريف را پذيرفته اند. خط "ثلث" از خط "طومار" گرفته شده که در اين خط (طومار) پهناي قلم به اندازه 24 مو از موهاي قاطر است، خط "ثلث" از طومار منشق شده و ان ثلث طومار است، و اندازه پهناي قلم در خط ثلث، يک سوم طوماراست يعني به اندازه 8مو از موهاي قاطر و از آن "نصف" مشتق شده است و آن به اندازه 12 مو است و نيز "ثلثين" که 16موست و اين موها عبارتند از اندازه تقريبي قلم ها.
سوال: وجه تمايز خط نسخي که قرآن مدينه نبوي به شيوه آن نوشته شده با خط نسخ عام چيست؟
من در نگارش قران کريم سبک خاصي ابداع کردم که همان بسط کلمه و حرکت گذاري در بالاي حروف تابع آن است و مردم از خاص و عام، همه آن را ستايش مي کنند به اين دليل که اين شيوه خاص بر وضوح و زيبايي واژه مي افزايد.