درباره نمايشگاه و آثار ارائه شده خود در آن بگوئيد؟
آنچه در سه گالري صبا فراهم آمده، گزيده آثاري است با چاپ ديجيتالي در اندازه‌هاي 80×60 سانتي‌متر تا 5/6 تا 4 متر كه توسط «انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران» انجام شده است. نمونه‌هاي ارائه شده شامل: نمونه‌هاي خوشنويسي سنتي، شيوه‌هاي نستعليق و قطعاتي به قلم محقق از آيات قرآن كريم، نمونه‌هائي از پوسترهاي فرهنگي، گزيده‌اي از نشانه‌هاي سالهاي 48 تا كنون، نقاشيخطها، پرينتهائي از تابلوهاي رنگ و روغن روي بوم از كلكسيون موزه هنرهاي معاصر تهران و كلكسيونهاي شخصي، نمونه‌هائي از «الفباي ازلي»، ذكرهاي تصويري «لااله‌الا‌الله»، كارهائي در زمينه معماري و نماي بيروني سفارت ايران در امارات متحده عربي است.
عملكرد انجمن صنفي طراحان گرافيك را چه‌طور ارزيابي ميكنيد؟
انجمن صنفي طراحان گرافيك گرچه انجمني صنفي است، ليكن دغدغه اعضاي آن بيشتر فرهنگ است و آنچه در جهت منافع صنفي هم اقدام ميشود، بنوعي فعاليت فرهنگي است. زيرا چه در رفتار و كمّيت، و چه در محتوا و كيفيت بنوعي فعاليت فرهنگي است. يكي از راهكارهاي پيشرفت در زمينه ارتباطات، كه هنر گرافيك امروز نيز از اصليّات آن است، پرداختن و توجه داشتن به فرهنگ آن است. ترتيب دادن نمايشگاههاي محلي و بين‌المللي و برگزاري جلسات گفت‌وگو و تبادل نظر و رأي بين هنرمندان اين رشته در سراسر دنيا اين امر را بهتر تحقق ميكند اكنون نيز يكي از دستآوردهاي نسبتاً‌مهم اين انجمن توفيق عضويت در خانواده بزرگ گرافيك جهان است. اعضاي عالي‌رتبه انجمن طراحان گرافيك را غالباً استادان و كساني تشكيل داده‌اند كه در اين رشته سابقه ساليان دراز دارند و همّتشان را يكسره در تعالي فرهنگ و هنر گرافيك گذاشته‌اند. در اين دوره،يعني هشتمين نمايشگاه دوسالانه جهاني پوستر تهران، بيشتر از چهل كشور حضور دارند كه بيشتر از سي تن از آنها ميهمان خارجي هستند و حدود بيست نفر از آنها جزو عاليترين مقامات گرافيكي جهانند. اعضاي هيئت داوران اين بي‌ينال،عيار آن را مشخص ميكند.
شوراي عالي انجمن تصميم گرفت گزيده كارهاي يكي از اعضاي خود را نيز به‌عنوان نمونه‌هائي از دستآوردهاي كسي كه درواقع عمري را در كار خط و خط ـ گرافيك صرف كرده، به نمايش بگذارد تا براي نسل آينده عبرتي باشد كه بهتر از اينها كار كنند. چگونگي استحاله خوشنويسي سنتي در كاربرد گرافيكي آن، در اين نمايشگاه مد نظر بود.
همراه با نمايشگاه شما، هشتمين دوسالانه پوستر نيز در اين مكان داير است، نظرتان درباره چنين دوسالانه‌ها و هنرمندان كشورهاي ديگري كه در اين دوسالانه شركت ميكنند، چيست؟
امروز براي ساختن جهاني بهتر و شناساندن خود بايد با جهان معاصر در تعامل باشيم تا در تعميق ارزشهاي والاي انساني سهمي داشته باشيم. به قول سعدي: قولي است كه جملگي بر آنند. به نظر من همه ما بايد اين زمينه چندهزار ساله تمدن خودمان را در جهان داد و ستد امروز به‌طور قطع و يقين در نظر داشته باشيم. شوخي نيست، ملتي كه كم و بيش از سه هزار سال تاريخ مدون و فرهنگهاي متنوع داشته كه در پايه‌ريزي و رشد آنها دخيل و سهيم بوده، بايد بداند كه بستر پيدايش و رشد چه مقدار از علوم و معارف بوده تا همينطور كنار ننشينند كه تازه به دوران رسيده‌هاي دويست ـ سيصد ساله همه سرنوشت او را در دست بگيرند و نوع نشست و برخاست او را تعيين كنند. ما بايد موضوعات را مد نظر قرار دهيم، همديگر و تمايلات شخصي خودمان را بايد فكر كنيم، تقلاّ كنيم، و مدام در جريان خبرها و پيشرفتهاي روز قرار گيريم. اگر موافق صحبتهاي من باشيد، آن وقت اهميت و فايده تبادلات فرهنگي ـ هنري و گفت‌وگوي جمعي و ارائه بهترينها را براي همديگر درمييابيد. آشنا شدن با موضوعهاي مشترك بين ملتها و طريقه مواجهه شدن و نشان دادن و بيانِ راه چاره مسائل و موضوعات ـ هركدام را كه حساب كنيد ـ در اثر رفت و آمدها و شركتها، همه ميتواند در ساختن جهان بهتر مفيد باشد. در تعليم و تربيت هم‌چنين است، در دست يافتن يا كشف كردن ارزشهاي والا در آراي بين اديان نيز همينطور است. چندي پيش در روزنامه‌اي ميخواندم كه متفكري فرانسوي گفته بود در قرآن به آياتي برميخوريم كه مفاد‍ّ آن بسي عمليتر از انجيل در جهان معاصر است. آن عيسوي تا در نشستهاي مجامع و گفت‌وگوي بين اديان شركت نكرده باشد و مطالعه و تحقيق نكرده باشد كه چنين مطلبي نميگويد. در اقتصاد، و سياحت و سياست و هنر هم‌چنين است. هم‌اكنون كيارستمي پديده‌اي در سينما و هنر شده به‌طوري كه كارها، افكار و نوع ارائه‌اش موضوعي براي تحقيق محققان اهالي سينما شده است و درباره كارهاي او در دانشكده‌هاي سينما، سمينار برگزار ميكنند؛ زيرا نگاه جديدي به جهان ارائه داده است و مورد قبول و تحسين خيليها قرار گرفته است. واضح است كه در جهان تأثير ميگذارد كه همگي ناشي از شركت كردن و گفت‌وگو كردن است.
هنر خوشنويسي هنري مختص ايران است اما در بازديد از نمايشگاه شما، بازديدكنندگان خارجي نيز حضور داشتند. اين عامل چه تأثيري بر روند نمايشگاه و انتقال فرهنگ و هنر، بخصوص هنر خوشنويسي دارد؟
هنر خوشنويسي فقط مختص ايرانيان نيست. مثلاً اروپائيان از گذشته‌هاي دور در دستنوشته‌ها و كتاب‌آرائيها آثار چشمگير فراوان دارند و در پنجاه ساله اخير خيلي كارهاي نو كرده‌اند. در جهان اسلامي و شرق دور نيز تا دلتان بخواهد در اين زمينه كار شده است. ديگر اين‌كه نمايشگاههائي از اين دست در موزه گرافيك و طراحي پوستر، خوشنويسي ـ يا بهتر است بگوئيم «خطاطي» يا «خط گرافيك» ـ را در شكلهاي كاربردي به نمايش ميگذارند. شكل ارائه آثار خوشنويسي بايد در حوزه و نمايشگاههاي مختص خوشنويسي مورد بررسي قرار گيرد. اما آنچه در خطنوشته‌هاي اين‌گونه نمايشگاهها مطرح است نيز جايگاه مهمي دارد. كافي است توجه داشته باشيم و سهم خطنوشته‌ها را در هر اثر گرافيكي مطالعه كنيم. چون در موضوعي مانند پوستر اگر تصوير غالب باشد، خطنوشته، يعني حضور كلام، دست‌كم به‌طور مكمل در آن وجود دارد. جالب آن است كه در آثار فراواني مانند پوسترها. خطنوشته حضوري صددرصد دارد، يعني پوستر با خطنوشته طراحي شده است. من يقين دارم كه تعداد پوسترهائي كه بتنهائي با خطنوشته طراحي شده‌اند بسي زيادتر از پوسترهائي است كه فقط با تصوير طراحي شده‌اند. بدين‌گونه پرداختن به خط ـ گرافيك و گرافيكِ خط بسيار مهم و سرنوشت‌ساز است. قبلاً تنوع قلمهاي موجود، نبوده يا كمرنگ و بيرمق بوده است.
چرا در خوشنويسي نوعي ركود هنري ايجاد شده است؟ شما اين‌طور فكر ميكنيد؟
بله؛
من گمان مي‌كنم تلقي شما درباره خوشنويسي، بر اساس تلقي و تعريفي است كه از «هنر» امروز داريد و مي‌بينيد كه نمي‌توانيد آن تعريف‌هاي امروزي هنر را با خوشنويسي همآهنگ كنيد و درنتيجه چنين نتيجه‌اي مي‌گيريد. يا بايد هنر (يا «آرت») را چيزي بدانيد و «خوشنويسي» را موضوعي ديگر،يا بايد براي خوشنويسي تعريفي ديگر از هنر داشته باشيد و چنان‌كه در تعريف سنتي هنر بين ايرانيان هست، فن‌گرائي را به‌عنوان هنر بپذيرند. نماد يا نمود فردي‍ّت و ردپاي هنرمند در اثر كه امروزه در آثار هنري توقع هست در خوشنويسي البته قطعيت ندارد. بايد پذيرفت كه خوشنويسي هنر قومي است و تقليد و رعايت قواعد از پيش تعيين شده، امري رايج است و خوشنويسان همين كارهايشان را اثر هنري ميدانند. حتي به سبب اين عادت براحتي از كارهائي چون بنده نيز تقليد ميكنند. به قلم و كاغذ و مركبي بسنده كردن با استعدادي اندك و سابقه معلمي زياد داشتن و شاگردان بيشمار، چنين چيزي حاصل ميشود و دلزدگي را هم به دنبال دارد.
همزمان با اين نمايشگاه، نمايشگاههاي ديگري در كاخ نياوران و سينما فلسطين برگزار شده است. آيا اين تلاقي زماني لازم و تأثيرگذار است يا خير؟
در رويدادهائي چنين گسترده و كنار هم، براي مردم ارتباط موضوعات در يك حوزه هنري معني و اهميت بيشتري پيدا ميكند حتي بهتر مي‌شد كه چند موضوع مرتبط ديگر را اضافه ميكرديم. اگر همين رويداد، يعني هشتمين دوسالانه پوستر را بررسي كنيم، درمييابيم كه اين نمايشگاه را مي‌شد جدا از آن يكي برگزار كرد اين تفاوت هست كه كارهاي كاملاً متفاوت را نيز مي‌توان كنارِ هم مشاهده كرد. از يك طرف، پوسترهاي چهل كشور، و از طرف ديگر يك مكتب كاملاً مشخص و نو از مكتب سوئيس، و آن طرفتر قباله‌هاي قديمي ايران و... كه سه ـ چهار چهره متفاوت اما كنار هم درباره موضوعي واحد به نام «گرافيك» را به نمايش ميگذارد. اينها كنار هم و در يك زمان، زمينه گفت‌وگوئي را طرح كرده است.
آنچه در سه گالري صبا فراهم آمده، گزيده آثاري است با چاپ ديجيتالي در اندازه‌هاي 80×60 سانتي‌متر تا 5/6 تا 4 متر كه توسط «انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران» انجام شده است. نمونه‌هاي ارائه شده شامل: نمونه‌هاي خوشنويسي سنتي، شيوه‌هاي نستعليق و قطعاتي به قلم محقق از آيات قرآن كريم، نمونه‌هائي از پوسترهاي فرهنگي، گزيده‌اي از نشانه‌هاي سالهاي 48 تا كنون، نقاشيخطها، پرينتهائي از تابلوهاي رنگ و روغن روي بوم از كلكسيون موزه هنرهاي معاصر تهران و كلكسيونهاي شخصي، نمونه‌هائي از «الفباي ازلي»، ذكرهاي تصويري «لااله‌الا‌الله»، كارهائي در زمينه معماري و نماي بيروني سفارت ايران در امارات متحده عربي است.
عملكرد انجمن صنفي طراحان گرافيك را چه‌طور ارزيابي ميكنيد؟
انجمن صنفي طراحان گرافيك گرچه انجمني صنفي است، ليكن دغدغه اعضاي آن بيشتر فرهنگ است و آنچه در جهت منافع صنفي هم اقدام ميشود، بنوعي فعاليت فرهنگي است. زيرا چه در رفتار و كمّيت، و چه در محتوا و كيفيت بنوعي فعاليت فرهنگي است. يكي از راهكارهاي پيشرفت در زمينه ارتباطات، كه هنر گرافيك امروز نيز از اصليّات آن است، پرداختن و توجه داشتن به فرهنگ آن است. ترتيب دادن نمايشگاههاي محلي و بين‌المللي و برگزاري جلسات گفت‌وگو و تبادل نظر و رأي بين هنرمندان اين رشته در سراسر دنيا اين امر را بهتر تحقق ميكند اكنون نيز يكي از دستآوردهاي نسبتاً‌مهم اين انجمن توفيق عضويت در خانواده بزرگ گرافيك جهان است. اعضاي عالي‌رتبه انجمن طراحان گرافيك را غالباً استادان و كساني تشكيل داده‌اند كه در اين رشته سابقه ساليان دراز دارند و همّتشان را يكسره در تعالي فرهنگ و هنر گرافيك گذاشته‌اند. در اين دوره،يعني هشتمين نمايشگاه دوسالانه جهاني پوستر تهران، بيشتر از چهل كشور حضور دارند كه بيشتر از سي تن از آنها ميهمان خارجي هستند و حدود بيست نفر از آنها جزو عاليترين مقامات گرافيكي جهانند. اعضاي هيئت داوران اين بي‌ينال،عيار آن را مشخص ميكند.
شوراي عالي انجمن تصميم گرفت گزيده كارهاي يكي از اعضاي خود را نيز به‌عنوان نمونه‌هائي از دستآوردهاي كسي كه درواقع عمري را در كار خط و خط ـ گرافيك صرف كرده، به نمايش بگذارد تا براي نسل آينده عبرتي باشد كه بهتر از اينها كار كنند. چگونگي استحاله خوشنويسي سنتي در كاربرد گرافيكي آن، در اين نمايشگاه مد نظر بود.
همراه با نمايشگاه شما، هشتمين دوسالانه پوستر نيز در اين مكان داير است، نظرتان درباره چنين دوسالانه‌ها و هنرمندان كشورهاي ديگري كه در اين دوسالانه شركت ميكنند، چيست؟
امروز براي ساختن جهاني بهتر و شناساندن خود بايد با جهان معاصر در تعامل باشيم تا در تعميق ارزشهاي والاي انساني سهمي داشته باشيم. به قول سعدي: قولي است كه جملگي بر آنند. به نظر من همه ما بايد اين زمينه چندهزار ساله تمدن خودمان را در جهان داد و ستد امروز به‌طور قطع و يقين در نظر داشته باشيم. شوخي نيست، ملتي كه كم و بيش از سه هزار سال تاريخ مدون و فرهنگهاي متنوع داشته كه در پايه‌ريزي و رشد آنها دخيل و سهيم بوده، بايد بداند كه بستر پيدايش و رشد چه مقدار از علوم و معارف بوده تا همينطور كنار ننشينند كه تازه به دوران رسيده‌هاي دويست ـ سيصد ساله همه سرنوشت او را در دست بگيرند و نوع نشست و برخاست او را تعيين كنند. ما بايد موضوعات را مد نظر قرار دهيم، همديگر و تمايلات شخصي خودمان را بايد فكر كنيم، تقلاّ كنيم، و مدام در جريان خبرها و پيشرفتهاي روز قرار گيريم. اگر موافق صحبتهاي من باشيد، آن وقت اهميت و فايده تبادلات فرهنگي ـ هنري و گفت‌وگوي جمعي و ارائه بهترينها را براي همديگر درمييابيد. آشنا شدن با موضوعهاي مشترك بين ملتها و طريقه مواجهه شدن و نشان دادن و بيانِ راه چاره مسائل و موضوعات ـ هركدام را كه حساب كنيد ـ در اثر رفت و آمدها و شركتها، همه ميتواند در ساختن جهان بهتر مفيد باشد. در تعليم و تربيت هم‌چنين است، در دست يافتن يا كشف كردن ارزشهاي والا در آراي بين اديان نيز همينطور است. چندي پيش در روزنامه‌اي ميخواندم كه متفكري فرانسوي گفته بود در قرآن به آياتي برميخوريم كه مفاد‍ّ آن بسي عمليتر از انجيل در جهان معاصر است. آن عيسوي تا در نشستهاي مجامع و گفت‌وگوي بين اديان شركت نكرده باشد و مطالعه و تحقيق نكرده باشد كه چنين مطلبي نميگويد. در اقتصاد، و سياحت و سياست و هنر هم‌چنين است. هم‌اكنون كيارستمي پديده‌اي در سينما و هنر شده به‌طوري كه كارها، افكار و نوع ارائه‌اش موضوعي براي تحقيق محققان اهالي سينما شده است و درباره كارهاي او در دانشكده‌هاي سينما، سمينار برگزار ميكنند؛ زيرا نگاه جديدي به جهان ارائه داده است و مورد قبول و تحسين خيليها قرار گرفته است. واضح است كه در جهان تأثير ميگذارد كه همگي ناشي از شركت كردن و گفت‌وگو كردن است.
هنر خوشنويسي هنري مختص ايران است اما در بازديد از نمايشگاه شما، بازديدكنندگان خارجي نيز حضور داشتند. اين عامل چه تأثيري بر روند نمايشگاه و انتقال فرهنگ و هنر، بخصوص هنر خوشنويسي دارد؟
هنر خوشنويسي فقط مختص ايرانيان نيست. مثلاً اروپائيان از گذشته‌هاي دور در دستنوشته‌ها و كتاب‌آرائيها آثار چشمگير فراوان دارند و در پنجاه ساله اخير خيلي كارهاي نو كرده‌اند. در جهان اسلامي و شرق دور نيز تا دلتان بخواهد در اين زمينه كار شده است. ديگر اين‌كه نمايشگاههائي از اين دست در موزه گرافيك و طراحي پوستر، خوشنويسي ـ يا بهتر است بگوئيم «خطاطي» يا «خط گرافيك» ـ را در شكلهاي كاربردي به نمايش ميگذارند. شكل ارائه آثار خوشنويسي بايد در حوزه و نمايشگاههاي مختص خوشنويسي مورد بررسي قرار گيرد. اما آنچه در خطنوشته‌هاي اين‌گونه نمايشگاهها مطرح است نيز جايگاه مهمي دارد. كافي است توجه داشته باشيم و سهم خطنوشته‌ها را در هر اثر گرافيكي مطالعه كنيم. چون در موضوعي مانند پوستر اگر تصوير غالب باشد، خطنوشته، يعني حضور كلام، دست‌كم به‌طور مكمل در آن وجود دارد. جالب آن است كه در آثار فراواني مانند پوسترها. خطنوشته حضوري صددرصد دارد، يعني پوستر با خطنوشته طراحي شده است. من يقين دارم كه تعداد پوسترهائي كه بتنهائي با خطنوشته طراحي شده‌اند بسي زيادتر از پوسترهائي است كه فقط با تصوير طراحي شده‌اند. بدين‌گونه پرداختن به خط ـ گرافيك و گرافيكِ خط بسيار مهم و سرنوشت‌ساز است. قبلاً تنوع قلمهاي موجود، نبوده يا كمرنگ و بيرمق بوده است.
چرا در خوشنويسي نوعي ركود هنري ايجاد شده است؟ شما اين‌طور فكر ميكنيد؟
بله؛
من گمان مي‌كنم تلقي شما درباره خوشنويسي، بر اساس تلقي و تعريفي است كه از «هنر» امروز داريد و مي‌بينيد كه نمي‌توانيد آن تعريف‌هاي امروزي هنر را با خوشنويسي همآهنگ كنيد و درنتيجه چنين نتيجه‌اي مي‌گيريد. يا بايد هنر (يا «آرت») را چيزي بدانيد و «خوشنويسي» را موضوعي ديگر،يا بايد براي خوشنويسي تعريفي ديگر از هنر داشته باشيد و چنان‌كه در تعريف سنتي هنر بين ايرانيان هست، فن‌گرائي را به‌عنوان هنر بپذيرند. نماد يا نمود فردي‍ّت و ردپاي هنرمند در اثر كه امروزه در آثار هنري توقع هست در خوشنويسي البته قطعيت ندارد. بايد پذيرفت كه خوشنويسي هنر قومي است و تقليد و رعايت قواعد از پيش تعيين شده، امري رايج است و خوشنويسان همين كارهايشان را اثر هنري ميدانند. حتي به سبب اين عادت براحتي از كارهائي چون بنده نيز تقليد ميكنند. به قلم و كاغذ و مركبي بسنده كردن با استعدادي اندك و سابقه معلمي زياد داشتن و شاگردان بيشمار، چنين چيزي حاصل ميشود و دلزدگي را هم به دنبال دارد.
همزمان با اين نمايشگاه، نمايشگاههاي ديگري در كاخ نياوران و سينما فلسطين برگزار شده است. آيا اين تلاقي زماني لازم و تأثيرگذار است يا خير؟
در رويدادهائي چنين گسترده و كنار هم، براي مردم ارتباط موضوعات در يك حوزه هنري معني و اهميت بيشتري پيدا ميكند حتي بهتر مي‌شد كه چند موضوع مرتبط ديگر را اضافه ميكرديم. اگر همين رويداد، يعني هشتمين دوسالانه پوستر را بررسي كنيم، درمييابيم كه اين نمايشگاه را مي‌شد جدا از آن يكي برگزار كرد اين تفاوت هست كه كارهاي كاملاً متفاوت را نيز مي‌توان كنارِ هم مشاهده كرد. از يك طرف، پوسترهاي چهل كشور، و از طرف ديگر يك مكتب كاملاً مشخص و نو از مكتب سوئيس، و آن طرفتر قباله‌هاي قديمي ايران و... كه سه ـ چهار چهره متفاوت اما كنار هم درباره موضوعي واحد به نام «گرافيك» را به نمايش ميگذارد. اينها كنار هم و در يك زمان، زمينه گفت‌وگوئي را طرح كرده است.