نمایشی که مردم به آن اعتقاد دارند

در ایران کهن نیز، آیین های نمایشی کارکردهای دینی داشتند. بعد از اسلام آوردن مردم ایران، یکی از این گونه های نمایشی با دستمایه قرار دادن واقعه جانسوز کربلا و شهادت امام حسین ع و 72 تن از یارانش به حیات خود ادامه داد و به عنوان تعزیه معروف شد. تعزیه تا سال ها در هر کوی و برزن برای مردم به نمایش درمی آمد و به تنهایی بار نمایش مذهبی را در ایران به دوش می کشید.با ورود تئاتر به معنای امروزی آن به ایران در اواخر دوره قاجار، سال ها طول کشید که موضوعات مذهبی راهی به روی صحنه بیابند. اگرچه تعدادی از نمایشنامه های به روی صحنه رفته در دهه های 20 و 30 خورشیدی رویکردی مذهبی داشتند، اما به هیچ وجه نمی توان آنها را اثری دینی محسوب کرد. در دهه 40 خورشیدی بود که همزمان با آغاز مبارزه های مذهبی مردم ایران، تئاتر به عنوان ابزاری تبلیغاتی و کارآمد از سوی فعالان سیاسی که گرایش های دینی داشتند به کار گرفته شد. مساجد، کانون های مذهبی و محیط های آموزشی از مهم ترین اماکنی بودند که در آنها نمایش های دینی به روی صحنه می رفت. در واقع در سال های پیش از انقلاب اسلامی، تئاتر مذهبی به طورخودجوش و کمرنگ از سوی برخی از هنرمندان کشورمان پیگیری می شد. از میان آثار مذهبی قبل از انقلاب باید به نمایش ابوذر غفاری اشاره کرد که براساس نوشته ای از دکتر علی شریعتی در ابتدای دهه 50 خورشیدی از سوی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در تالار رازی دانشکده پزشکی این شهر اجرا شد؛ نمایشی که در به روی صحنه رفتن آن هنرمندانی چون رضا دانشور، داریوش ارجمند و ایرج صغیری نقش داشتند. این نمایش در سال های بعد نیز بارها در حسینیه ارشاد تهران اجرا شد. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تعداد نمایش های مذهبی افزایش یافت و با تاسیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به اوج رسید. در این سال ها اگرچه پاره ای از آثار اجرا شده رنگ و بوی نمایش های سیاسی مذهبی قبل از انقلاب را داشتند، اما بیشتر آنها آکنده از نصیحت و توصیه های دینی بودند. در این گروه از آثار، مطرح شدن مسائل مذهبی ملاک بود و باید احکام و فرامین دینی از طریق تئاتر به عموم آموزش داده می شد. بنابراین تئاتر مذهبی آغازین سال های پس از انقلاب کاملا ساده و آموزشی بود و گاهی نیز بشدت تبلیغی می شد.