حضرت امام موسي كاظم (ع) پدر سيدميراحمد (ع) داراي 5 همسر بودهاند كه جمعاً از آنها 18 پسر و 23 دختر داشتند. حضرت احمد و ميرمحمد و حمزه (ع) از يك مادر بودهاند كه به نام «ام احمد» مشهور بوده است. حضرت احمد (ع) در نزد پدرش امام موسي كاظم (ع) از جايگاه و احترام ويژهاي برخوردار بوده است. او مردي كريم، جليلالقدر، بزرگوار و پارسا بود. هنگامي كه خبر تحت فشار قرار گرفتن امام رضا (ع) به مدينه رسيد حضرت احمد (ع) برادران و اهلبيت و دوستداران را گرد آوردند و طي جلسهاي تصميم به حركت سريع به سمت خراسان گرفتند و در اندك زماني حدود سه هزار نفر به سمت مرو حركت كردند. مأمون كه در همين زمان نقشه شهادت حضرت رضا (ع) را برنامهريزي كرده بود هنگام شنيدن اين خبر به تندي نامههايي به حاكمان فارس و خوزستان نوشت و به سوي آنها فرستاد. اما كاروان هنوز به شيراز نرسيده بود كه نامه مأمون به دست فرماندار شيراز «قتلغ خان» رسيد. در نهايت جنگ سختي ميان ياران امام و سربازان قتلغخان درگرفت و پس از جنگ و گريز فروان، احمدبنموسي (ع) به همراه جمعي از يارانش به شهادت رسيدند.
«معماري آرامگاه شاهچراغ»
در زمان اتابك سعدبن زنگي، امير مقربالدين مسعود بدرالدين (وزير اتابك) بقعه و گنبدي بر فراز قبر احمدبن موسي (ع) ساخت و اتابك نيز رواقي بر آن افزود و سپس تاشي خاتون مادر شاه اسحاق اينجو در سالهاي 745 تا 750 هجري تعميراتي اساسي در آن انجام داد و بقعه، بارگاه، مدرسه عالي و مدفني براي خود در جنوب آن ساخت و 30 جزء قرآن نفيس منحصر به فرد با خطوط ثلث طلايي و تذهيب عالي را بر آن وقف نمود. در زمان سلطنت شاه اسماعيل اول به سال 912 متولي بقعه كه نامش ميرزا حبيبالله شريفي بود تعميرات اساسي در اين بنا انجام داد اما در سال 997 هجري بر اثر زلزله، نيمي از بنا منهدم و در نتيجه مجدداً تعمير شد. در قرن سيزدهم هجري هم بنا چند بار آسيب ديد و مجدداً تعمير و مرمت گرديد و فتحعلي شاه قاجار در سال 1243 هجري ضريحي بر آن وقف نمود. به علت شكافهاي متعددي كه در گنبد وجود داشت در سال 1337 شمسي آن را برچيدند و به جاي آن با آهن و مصالح بنايي مناسب با همان طرح و با هزينه مردم شيراز احداث كردند. از نخستين سالهاي پس از انقلاب اسلامي نيز تاكنون كارهاي زيادي انجام گرفته است كه چند نمونه از آنها به شرح زير است:
- توسعه مجموعه فرهنگي مذهبي حرم
- ايجاد 162 حجره در دور تا دور حياط در دو طبقه
- نصب سنگ مرمر در كف حرم مطهر و ديوارهاي اطراف
- سنگفرش كردن حياط آرامگاه
- ساخت حوضي بزرگ در وسط حياط با الهام از سبك مذهبي
- ساخت بازارهايي در دور تا دور آرامگاه در خارج از محوطه كه به صورت دو طبقه ساخته شدهاند و اگر چه از مصالح نوين استفاده شده اما در ساخت آن شيوه سنتي و معماري اصيل ايراني لحاظ شده است.
در حال حاضر آرامگاه سيدميراحمدبن موسيالكاظم (ع) معروف به شاهچراغ در مركز شيراز و در كنار ميداني به نام احمدي قرار دارد. گنبد نيلوفري شاهچراغ به سبك بسيار زيبايي كاشيكاري شده و از دور پيداست.
درون حرم با آينههاي ريز رنگين به سبكي هنرمندانه آينهكاري شده است و انواع خطهاي زيباي فارسي و عربي تزيينكننده نماي اطراف آينهها و كاشيهاست.
بناي حرم مشتمل بر ايواني در جلو و حرمي گسترده در پشت ايوان است كه در چهار جانب حرم چهار شاهنشين قرار دارد و مسجدي نيز در پشت حرم (سمت غرب) ساخته شده است. ضريح مطهر در شاهنشين زير گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.
حياط آرامگاه شاهچراغ داراي دو در اصلي ورودي است كه در سمت جنوب و شمال حرم ميباشد و غير از اين دو در اصلي دو در فرعي ديگر نيز وجود دارد كه يكي به بازار حاجي و ديگري به مسجد جامع عتيق ميرسد. ستونهاي آهني ايوان حرم به وسيله چوبهاي نفيس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نيز چوب منبتكاري شده به كار رفته است.
منبع: كتاب شيراز يادگار گذشتگان، محمدكريم خرمايي
نویسنده: حسين آرياني