بخش اول
شبکههای دینی ماهوارهای، یکی از پدیدههای نوین در عرصۀ دین و رسانهاند که موجب تحولاتی عظیم در حوزۀ تبلیغ دین شده و افقهای جدیدی را برای استفاده از رسانه گشوده و به تبع آن، مفاهیم تازهای نیز در این گستره باب کردهاند. این پدیدۀ نوظهور که به سرعت مناسبات بین ادیان گوناگون و مناسبات بین هر دین و پیروانش را دگرگون کرده است فارغ از بیان محاسن و معایب آن بدواً نیازمند شناخت دقیق و توصیف موشکافانه است. چنین کاری را ميتوان با انجام مطالعۀ موردي و بررسی تعدادی از مهمترین شبکهها در این گستره انجام داد. با این گونه بررسيها ممکن است بتوان به برخی مقولات كلي در اين حيطه دست يافت؛ مقولاتي كه مقوم برداشتی جامع از اين پديده بوده و نقد و بررسيهاي بعدي را تغذيه كند. در تحليل موردي یک شبكه ميتوان غير از دانستن تاريخچه و اهداف و بنيانگذاران شبكه و موقعيت جغرافيايي و زباني و زماني آن، با توجه به برنامههای آن شبکه، دركي دقيقتر از موضوع بررسي داشت.
این مقاله در راستاي پيافكندن مطالعهاي موردي به سراغ يكي از مهمترين و بزرگترين شبکههای دینی ماهوارهای يعني شبكۀ TBN رفته و سعي دارد پس از معرفی این فعالیت با تحلیل روشهای تبلیغی TBN برداشتي قابل قبول از این شبکه و نحوۀ حضور دین در فعالیتهای آن ارائه دهد.
حضور رسانهای اونجلیسم
شبکۀ ماهوارهایTBN از مهمترین شبکههای تبلیغ مسیحیت با گرایش اونجلیستی است که رسانه را در جهت نیل به اهداف خود به خدمت گرفته است. شناخت این شبکه و بررسی نحوۀ فعالیت آن میتواند پژوهشی مناسب برای درک چگونگی حضور دین در رسانه و بررسی راهکارها و آسیبهای آن باشد. از آنجا که شبکۀ TBN هویتی اونجلیستی دارد و آرمانهای جریان اونجلیسم، سببساز این حضور پررنگ دین در عرصۀ رسانه شده است، ابتدا به بررسی و معرفی این جریان دینی اقدام میشود. در تعريف جريان مذکور بايد گفت كه جريان فرافرقهاي انجيلگرايي يا اونجليسم[1] جريان نوپايي در مسيحيت است که از لحاظ اعتقادي بر مجموعهاي از اين چهار پيش فرض استوار است:
1. مرجعيت و حجيت کتاب مقدس؛
2. انحصار رهايي در مسيحيت يعني ايمان به مسيح نجات دهنده؛
3. نياز به نوگروي شخصيتي و تولد دوبارۀ روحاني؛
4. ضرورت، صحت و فوريت تبليغ مسيحيت و وجوب نشر عقايد خود.[2]
اين جريان از آنجا که در ديگر مسائل الهياتي و مباحث کليساشناسي انعطافپذير است، به جرياني فوق فرقهگرايي تبديل شده و هر فرقهاي که با اين اصول کلي توافق داشته باشد خود را ميتواند انجيلي نيز بنامد.
پس سخن گفتن از انجيليهاي انگليکان، انجيليهاي پرسبيتري، انجيليهاي متديست و حتي در نظر برخي افراد سخن گفتن از انجيليهاي کاتوليک رم سخني به گزاف نيست. هرچند اين صفت يعني انجيلگرايي، وصفي عام است (يعني موصوف آن بيشتر فرقههاي مسيحي ميتواند باشد) ولي با اصول اعتقادي و منش جمعي برخي از فرق پروتستان سازگاري بيشتري يافته است. براي نمونه در آمريکا اونجليستهاي پرشور بيشتر از فرقههاي پروتستاني همچون متديسم، پيوريتنيسم، پنتيکُستال، باپتيسم(به ويژه باپتیسم جنوبی) هستند.[3] البته برخی گرایشهای خاص نفوذ بسیاری در این جریان داشتهاند. یکی از این گرایشها مسیحیت صهیونیسم است که با تفاسیر تدبیرگرایانه و پیشگويیهای صهیونیستی تأثير الهیاتی قابل توجهي بر اين جریان گذاشته است. اساساً صهیونیست مسیحی کسی است که تمایل دارد وعدههای الهي بیشتر از طریق برپاساختن جامعۀ یهودی در سرزمینهای اشغالی و مطابق با پیشگويیهای کتاب مقدس تحقق یابد تا از طریق کلیسا به منزلۀ پیکر مسیح.[4] به نوعی صهیونیسم مسیحی بخش عمدهای از خوراک فکری اونجلیستهاي آمریکایی را تامین كرده و تصويري را براي آيندۀ جهان و فعاليت و مأموريت مسيحيان فراهم ميكند و به آنها ارائه ميدهد. اونجليستها نیز به منزلۀ تریبونی قدرتمند به ارائۀ آن تصاوير و ایدههای الاهیاتی میپردازند.[5]
از این دست ایدهها و تاکیدات الاهیاتی صهیونیسم مسیحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تفسیر ظاهرگرایانه و آیندهنگر از کتاب مقدس؛
2. اعتقاد به قوم برگزیده بودن یهودیان؛
3. لزوم بازگشت یهودیان به اسرايیل در آخرالزمان؛
4. گسترش سرزمین اسرايیل از نیل تا فرات؛
5. اورشلیم به عنوان پایتخت ابدی و انحصاری یهودیان؛
6. تجدید بنای معبد و هیکل سلیمان؛
7. وقوع آرماگدون.[6]
در شبکههای اونجلیست غیر از تبلیغ این الهیات و این تدبیرگرایی، برخی سیاستهای اجرایی صهیونیسم مسیحی که نیاز به تریبونی برای اعلام عمومی دارد نیز طرح میشود. یکی از این موارد جمعآوری اعانات برای بازسازی معبد و کمک به شهرکسازی است و دیگری تبلیغ برای رونق بخشیدن به تورهای گردشگری فلسطین اشغالی و جذب افراد برای استقبال از این تورهاست.
در اين بخش با معرفي یکی از شبكههايي كه درچنين جرياني فعاليت ميكنند، پرتويي بر روند عيني اِعمال اين سياستها از طريق ماهواره افكنده ميشود.
تاريخچه و اهم فعاليتها
گستردهترين سخنپراکني اونجليستي شبكۀ پخش برنامۀ تثليثTBN است. هر چند آغاز به كار اين شبكه در سال 1973 بسيار معمولي بود ولي اكنون تا سر حدّ يك امپراتوري تلويزيوني نيم ميليارد دلاري رشد كرده كه مالك و گردانندۀ 22 ايستگاه تلويزيوني پُرقدرت و بيش از 500 ايستگاه كمقدرت در بيشتر نقاط ايالات متحده و خارج از آن است.[7] اين شبكه اظهار ميدارد، با شروع هزارۀ جديد 6500 كانال كابلي آن، امكان دستيابي به مخاطبيني را فراهم كرد كه تعداد آنها روزانه پنجاه ميليون نفر تخمين زده ميشود. شبكۀ TBNاز چهل و هفت ماهواره استفاده ميكند تا به بيست و چهار زبان در تمام قارهها برنامه پخش كند. برنامههاي شبكۀ تثليث هر روز به شكل بيست و چهار ساعته پخش ميشوند. برنامههاي اين شبكه سرشناسترين افراد را در دايرۀ تلهونجليسم[8] به کار گرفته است؛ افرادي چون بن هين، جويس ماير، کرفلو دالر، کنت کوپلند، پائولا وایت و ديگر سرکردههاي رسانهاي اونجليسم.
بنيانگذاران اين شبكه يعني پال كراچ[9] (متولد 1934) و جن كراچ[10] از پيشينهاي پنتيكاستي[11] برخوردارند و سبك نيايشي و الهيات پنتيكاستي بر برنامههاي آنان حاكم است. برنامۀ اصلي اين شبكه، كه آرم برنامهاي آن به حساب ميآيد، اجراي «پروردگار را ستایش کنید»[12] است. اين برنامۀ دوساعتۀ مسيحي به شكل زنده پخش ميشود و ميهمانان سرشناسي از بين خوانندگان، موسيقيدانان، ورزشكاران، مبلغان ديني و... را دعوت ميكند و با تركيب موسيقي، نيايش، مصاحبه و... واريتهشويي را ميسازد كه حدوداً 30 سال است كه شبها به شكل منظم پخش ميشود.
اين شبكه سالي دوبار برنامۀ همياري مالي[13] ترتیب ميدهد كه عايديهاي اين شبكه براي حفظ و گسترش خدمترسانيهای مسیحیاش را افزايش دهد.
هر چندTBN در سال 1973 با خريد يك دستگاه تلويزيون UHF شروع به كار كرد ولي در خلال دهۀ 1980 تقریباً مالک 100 ایستگاه تلویزیونی بود، که هر کدام از آنها تبدیل به خروجیهای پخش برنامۀ مسیحی به شکل تمام وقت شد. وقتي روند رشد TBN سرعت گرفت كه کراچ ادعا کرد صاحب الهامی با این مضمون شده است که:
پرتوهای روشنایی بیرون جهید و به شهرهای عمدۀ آمریکا اصابت کرد... رشتههای باریک نور از آنها سرچشمه گرفت و نقطههایی کوچک از نور را شکل داد تا تمام کشور شبیه مشعلی شد و شبکهای از نور فراگیر گشت.[14]
بعد از این ادعا فنآوری ماهواره در خدمت توسعۀ TBN قرار گرفت و رشد آن را تسهیل کرد. کراچ گفت وقتی از خداوند دربارۀ معنی رویایش پرسید با یک کلمه به او جواب داده شد: ماهواره. این رویا کراچ را به سوی اجارۀ ترانسپوندرهایی روی ماهوارههای RCA رهنمود کرد، به این شکل دسترسی به 750 ایستگاه تلویزیونی و تقریباً 28 میلیون مشترک کابلی در اواسط دهۀ 1990 برای او مهیا شد. این شبکه همچنین شروع به استفاده از فناوری ماهوارهای برای پخش رخدادهای دور از دسترس به شکل زنده کرد. در اوایل دهۀ 1980 TBN یک وسیلۀ انتقال دهندۀ ماهوارهای قابل حمل بر روی کامیونی 18 چرخ ساخت که لقب پرتوگر مقدس بر آن اتلاق شد.[15] دسترسي بينالمللي TBNبا افتتاح رسمي TBN Enlace در سال 2002 با نشانهگيري جمعيت روبهرشد اسپانيايي ايالات متحده افزايش چشمگیری يافت. پس از آن شبکههاي ديگري همچون شفا (تي بي ان عربي)، نجات (تي بي ان فارسي)، تيبيان ايتاليايي و روسي و همچنین تیبیان به برخي از زبانهای محلي شروع به فعالیت کرد. جمعاً تعداد شبکههاي اصلي و محلي اين مجموعه به يازده شبکه ميرسد. البته چهار شبکۀ اصليTBN ، تيبيان خانواده (Tbn Europe)، تيبيان جوان (JCTV)، تيبيان کودکان (Smile of a child) و تيبيان کليسا (The Church Channel) است و ديگر شبکههاي غير انگليسي زبانِTBN برنامههاي اين چهار شبکۀ اصلي را به زبانهاي مختلف عرضه ميکنند و بعضاً برنامههاي بومي و ابداعي ديگري را نيز به آنها ميافزايند.
اظهارنامۀ اعتقادی TBN
براي آشنايي بيشتر با معتقدات اين شبكه در زير اصول اعتقادي اعلام شده از طرف متوليان آن ارائه ميشود:
ما بر این اعتقادیم که کتاب مقدس منبعِ موثق، خطاناپذیر و الهامشدۀ اعمال و تعالیم مسیحی است.
ما بر این اعتقادیم که خداوند واحد است و به شکلی جاویدان در سه اقنوم حضور دارد: پدر، پسر و روحالقدس.
ما براین اعتقادیم که انسان به صورت خداوند آفریده شده است ولي به دليل گناه، او گمراه شده و قدرت این را از دست داده که خود را نجات بخشد.
ما براین اعتقادیم که تنها امید رهایی انسان، اعتقاد به عیسی مسیح است، فرزند خدا که از مادری باکره تولد یافته است، کسی که با مرگ خود کفارۀ گناهان بشریت گردید، آن کسی که از میان مردگان برخاست تا مردم با شناخت او به عنوان منجی و سَرور عالم و با خون او به رهايی دست یابند.
ما بر این اعتقادیم که عیسی مسیح کسی است که با عظمت و جلال به زمین باز خواهد گشت.
ما بر این اعتقادیم که روح القدس در آن کسانی که مسیح را پذیرفتهاند ساکن ميشود تا آنان را برای زیستن به شیوهاي پرهیزگارانه و خداگونه توانمند سازد.
ما بر این اعتقادیم که کلیسا کالبد مسیح است و اين كالبد متشکل است از تمام کسانی که، از طریق ایمان به مسیح و با حضور روحالقدس در آنان، به شکلی معنوی تولدی دوباره یافتهاند. مأموریت کلیسا از طرفی تبشیرِ گرایش به انجیل در سراسر جهان و از طرف دیگر پرورش و سر و سامان دادن به مسیحیان است.[16]
معرفي کانالهاي TBN
مجموعۀ TBN در حال حاضر دارای 11 کانال است که چهار كانال آن به زبان انگلیسی است و با مقولههاي جداگانه و به شكل تخصصي به موضوعات کودکان، جوانان، خانواده و پرستش ميپردازد. کانالهای دیگر این شبکه به جای تمرکز روی یک موضوع، هر یک تمرکزشان روی پخش برنامه به یکی از زبانهای فارسی، عربی، اسپانیولی، ایتالیايی، روسی، چینی و پرتقالی است. از بين کانالهای غیر انگلیسیزبان، معرفی کانالهای نجات (فارسی)، شفا (عربی)، TBN Enlace (اسپانیولی) را در بررسی خود ميگنجانیم.
کانال نجات (فارسی )
کانال ماهوارهاي نجات یک شیوۀ استراتژیک برای دسترسی به میلیونها ایرانی است. تلویزیون نجات اکثریت جمعیت فارسیزبان جهان را پوشش ميدهد. این کانال با مشارکت در امر تبشير مسيحيت، قرائتي اونجليسي از كتاب مقدس را به مردم خاورمیانه، آفریقای شمالی و اروپا ارائه ميدهد. رسالت پروژۀ نجات تيوي بنابر اعلام سايت اين شبكه سه چيز است:
1. اعلان انجیل عیسی مسیح، به مسلمانان سراسر خاورمیانه به زبان بومی آن مردمان (فارسی، عربی، ترکی)؛
2. استوار کردن، دلگرم نمودن و پرورش دادن مومنین جدید از طریق تعلیم و وعظ کلام انجيل.
3. طرحریزی و تأسیس کلیساهای مخفی و زیرزميني در سراسر خاورمیانه؛[17]
اين شبكه در ماه مي سال 2003 ميلادي برنامههاي خود را از طريق تلويزيون ماهوارهاي و به زبان فارسي پخش كرد. برنامههاي اين شبكه معمولاً دوبلۀ فارسي موعظهها و برنامههاي شبكههاي مسيحي ديگر است. تنها دو برنامه به صورت فارسي (بدون دوبله) از اين شبكه پخش ميشوند. يكي برنامۀ روز نجات و ديگري مسائل روزانه. هرچند پخش اين شبكه جديداً 24 ساعته شده است ولي سابقاً فقط برنامۀ روز نجات به صورت روزانه و به مدت نيم ساعت از كانال جامجم اينترنشنال پخش ميشد.
پايهگذار اين شبكه، رضا صفا است كه در ایران به عنوان یک مسلمان شیعه و دیندار چشم به جهان گشود و رشد و نمو یافت. او برای اولین بار در کشور سوئد و از طريق مبلغین سوئدی با مسيحيت انجيلي آشنا شد و بعد از مدتي به مسيحيت تغيير كيش داد. رضا صفا بنیانگذار و ريیس مرکز امدادرسانی جهانی دروگران،[18] است و به اعمالي چون شفادهي و تبشير ميپردازد. حدوداً بيست سال است كه او فعاليت ميكند و بيشتر به سراغ تبشير كساني ميرود كه پيشينۀ اسلامي يا هندويي دارند.[19] رضا صفا چند كتاب نيز در زمينۀ كاري خود نوشته است كه از جملۀ آنها ميتوان به موارد زیر اشاره کرد:
درون اسلام،[20] خون شمشیر و خون صلیب[21] و راهنمای مطالعاتی سمینار هشیاری اسلام.
شبکههای دینی ماهوارهای، یکی از پدیدههای نوین در عرصۀ دین و رسانهاند که موجب تحولاتی عظیم در حوزۀ تبلیغ دین شده و افقهای جدیدی را برای استفاده از رسانه گشوده و به تبع آن، مفاهیم تازهای نیز در این گستره باب کردهاند. این پدیدۀ نوظهور که به سرعت مناسبات بین ادیان گوناگون و مناسبات بین هر دین و پیروانش را دگرگون کرده است فارغ از بیان محاسن و معایب آن بدواً نیازمند شناخت دقیق و توصیف موشکافانه است. چنین کاری را ميتوان با انجام مطالعۀ موردي و بررسی تعدادی از مهمترین شبکهها در این گستره انجام داد. با این گونه بررسيها ممکن است بتوان به برخی مقولات كلي در اين حيطه دست يافت؛ مقولاتي كه مقوم برداشتی جامع از اين پديده بوده و نقد و بررسيهاي بعدي را تغذيه كند. در تحليل موردي یک شبكه ميتوان غير از دانستن تاريخچه و اهداف و بنيانگذاران شبكه و موقعيت جغرافيايي و زباني و زماني آن، با توجه به برنامههای آن شبکه، دركي دقيقتر از موضوع بررسي داشت.
این مقاله در راستاي پيافكندن مطالعهاي موردي به سراغ يكي از مهمترين و بزرگترين شبکههای دینی ماهوارهای يعني شبكۀ TBN رفته و سعي دارد پس از معرفی این فعالیت با تحلیل روشهای تبلیغی TBN برداشتي قابل قبول از این شبکه و نحوۀ حضور دین در فعالیتهای آن ارائه دهد.
حضور رسانهای اونجلیسم
شبکۀ ماهوارهایTBN از مهمترین شبکههای تبلیغ مسیحیت با گرایش اونجلیستی است که رسانه را در جهت نیل به اهداف خود به خدمت گرفته است. شناخت این شبکه و بررسی نحوۀ فعالیت آن میتواند پژوهشی مناسب برای درک چگونگی حضور دین در رسانه و بررسی راهکارها و آسیبهای آن باشد. از آنجا که شبکۀ TBN هویتی اونجلیستی دارد و آرمانهای جریان اونجلیسم، سببساز این حضور پررنگ دین در عرصۀ رسانه شده است، ابتدا به بررسی و معرفی این جریان دینی اقدام میشود. در تعريف جريان مذکور بايد گفت كه جريان فرافرقهاي انجيلگرايي يا اونجليسم[1] جريان نوپايي در مسيحيت است که از لحاظ اعتقادي بر مجموعهاي از اين چهار پيش فرض استوار است:
1. مرجعيت و حجيت کتاب مقدس؛
2. انحصار رهايي در مسيحيت يعني ايمان به مسيح نجات دهنده؛
3. نياز به نوگروي شخصيتي و تولد دوبارۀ روحاني؛
4. ضرورت، صحت و فوريت تبليغ مسيحيت و وجوب نشر عقايد خود.[2]
اين جريان از آنجا که در ديگر مسائل الهياتي و مباحث کليساشناسي انعطافپذير است، به جرياني فوق فرقهگرايي تبديل شده و هر فرقهاي که با اين اصول کلي توافق داشته باشد خود را ميتواند انجيلي نيز بنامد.
پس سخن گفتن از انجيليهاي انگليکان، انجيليهاي پرسبيتري، انجيليهاي متديست و حتي در نظر برخي افراد سخن گفتن از انجيليهاي کاتوليک رم سخني به گزاف نيست. هرچند اين صفت يعني انجيلگرايي، وصفي عام است (يعني موصوف آن بيشتر فرقههاي مسيحي ميتواند باشد) ولي با اصول اعتقادي و منش جمعي برخي از فرق پروتستان سازگاري بيشتري يافته است. براي نمونه در آمريکا اونجليستهاي پرشور بيشتر از فرقههاي پروتستاني همچون متديسم، پيوريتنيسم، پنتيکُستال، باپتيسم(به ويژه باپتیسم جنوبی) هستند.[3] البته برخی گرایشهای خاص نفوذ بسیاری در این جریان داشتهاند. یکی از این گرایشها مسیحیت صهیونیسم است که با تفاسیر تدبیرگرایانه و پیشگويیهای صهیونیستی تأثير الهیاتی قابل توجهي بر اين جریان گذاشته است. اساساً صهیونیست مسیحی کسی است که تمایل دارد وعدههای الهي بیشتر از طریق برپاساختن جامعۀ یهودی در سرزمینهای اشغالی و مطابق با پیشگويیهای کتاب مقدس تحقق یابد تا از طریق کلیسا به منزلۀ پیکر مسیح.[4] به نوعی صهیونیسم مسیحی بخش عمدهای از خوراک فکری اونجلیستهاي آمریکایی را تامین كرده و تصويري را براي آيندۀ جهان و فعاليت و مأموريت مسيحيان فراهم ميكند و به آنها ارائه ميدهد. اونجليستها نیز به منزلۀ تریبونی قدرتمند به ارائۀ آن تصاوير و ایدههای الاهیاتی میپردازند.[5]
از این دست ایدهها و تاکیدات الاهیاتی صهیونیسم مسیحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تفسیر ظاهرگرایانه و آیندهنگر از کتاب مقدس؛
2. اعتقاد به قوم برگزیده بودن یهودیان؛
3. لزوم بازگشت یهودیان به اسرايیل در آخرالزمان؛
4. گسترش سرزمین اسرايیل از نیل تا فرات؛
5. اورشلیم به عنوان پایتخت ابدی و انحصاری یهودیان؛
6. تجدید بنای معبد و هیکل سلیمان؛
7. وقوع آرماگدون.[6]
در شبکههای اونجلیست غیر از تبلیغ این الهیات و این تدبیرگرایی، برخی سیاستهای اجرایی صهیونیسم مسیحی که نیاز به تریبونی برای اعلام عمومی دارد نیز طرح میشود. یکی از این موارد جمعآوری اعانات برای بازسازی معبد و کمک به شهرکسازی است و دیگری تبلیغ برای رونق بخشیدن به تورهای گردشگری فلسطین اشغالی و جذب افراد برای استقبال از این تورهاست.
در اين بخش با معرفي یکی از شبكههايي كه درچنين جرياني فعاليت ميكنند، پرتويي بر روند عيني اِعمال اين سياستها از طريق ماهواره افكنده ميشود.
تاريخچه و اهم فعاليتها
گستردهترين سخنپراکني اونجليستي شبكۀ پخش برنامۀ تثليثTBN است. هر چند آغاز به كار اين شبكه در سال 1973 بسيار معمولي بود ولي اكنون تا سر حدّ يك امپراتوري تلويزيوني نيم ميليارد دلاري رشد كرده كه مالك و گردانندۀ 22 ايستگاه تلويزيوني پُرقدرت و بيش از 500 ايستگاه كمقدرت در بيشتر نقاط ايالات متحده و خارج از آن است.[7] اين شبكه اظهار ميدارد، با شروع هزارۀ جديد 6500 كانال كابلي آن، امكان دستيابي به مخاطبيني را فراهم كرد كه تعداد آنها روزانه پنجاه ميليون نفر تخمين زده ميشود. شبكۀ TBNاز چهل و هفت ماهواره استفاده ميكند تا به بيست و چهار زبان در تمام قارهها برنامه پخش كند. برنامههاي شبكۀ تثليث هر روز به شكل بيست و چهار ساعته پخش ميشوند. برنامههاي اين شبكه سرشناسترين افراد را در دايرۀ تلهونجليسم[8] به کار گرفته است؛ افرادي چون بن هين، جويس ماير، کرفلو دالر، کنت کوپلند، پائولا وایت و ديگر سرکردههاي رسانهاي اونجليسم.
بنيانگذاران اين شبكه يعني پال كراچ[9] (متولد 1934) و جن كراچ[10] از پيشينهاي پنتيكاستي[11] برخوردارند و سبك نيايشي و الهيات پنتيكاستي بر برنامههاي آنان حاكم است. برنامۀ اصلي اين شبكه، كه آرم برنامهاي آن به حساب ميآيد، اجراي «پروردگار را ستایش کنید»[12] است. اين برنامۀ دوساعتۀ مسيحي به شكل زنده پخش ميشود و ميهمانان سرشناسي از بين خوانندگان، موسيقيدانان، ورزشكاران، مبلغان ديني و... را دعوت ميكند و با تركيب موسيقي، نيايش، مصاحبه و... واريتهشويي را ميسازد كه حدوداً 30 سال است كه شبها به شكل منظم پخش ميشود.
اين شبكه سالي دوبار برنامۀ همياري مالي[13] ترتیب ميدهد كه عايديهاي اين شبكه براي حفظ و گسترش خدمترسانيهای مسیحیاش را افزايش دهد.
هر چندTBN در سال 1973 با خريد يك دستگاه تلويزيون UHF شروع به كار كرد ولي در خلال دهۀ 1980 تقریباً مالک 100 ایستگاه تلویزیونی بود، که هر کدام از آنها تبدیل به خروجیهای پخش برنامۀ مسیحی به شکل تمام وقت شد. وقتي روند رشد TBN سرعت گرفت كه کراچ ادعا کرد صاحب الهامی با این مضمون شده است که:
پرتوهای روشنایی بیرون جهید و به شهرهای عمدۀ آمریکا اصابت کرد... رشتههای باریک نور از آنها سرچشمه گرفت و نقطههایی کوچک از نور را شکل داد تا تمام کشور شبیه مشعلی شد و شبکهای از نور فراگیر گشت.[14]
بعد از این ادعا فنآوری ماهواره در خدمت توسعۀ TBN قرار گرفت و رشد آن را تسهیل کرد. کراچ گفت وقتی از خداوند دربارۀ معنی رویایش پرسید با یک کلمه به او جواب داده شد: ماهواره. این رویا کراچ را به سوی اجارۀ ترانسپوندرهایی روی ماهوارههای RCA رهنمود کرد، به این شکل دسترسی به 750 ایستگاه تلویزیونی و تقریباً 28 میلیون مشترک کابلی در اواسط دهۀ 1990 برای او مهیا شد. این شبکه همچنین شروع به استفاده از فناوری ماهوارهای برای پخش رخدادهای دور از دسترس به شکل زنده کرد. در اوایل دهۀ 1980 TBN یک وسیلۀ انتقال دهندۀ ماهوارهای قابل حمل بر روی کامیونی 18 چرخ ساخت که لقب پرتوگر مقدس بر آن اتلاق شد.[15] دسترسي بينالمللي TBNبا افتتاح رسمي TBN Enlace در سال 2002 با نشانهگيري جمعيت روبهرشد اسپانيايي ايالات متحده افزايش چشمگیری يافت. پس از آن شبکههاي ديگري همچون شفا (تي بي ان عربي)، نجات (تي بي ان فارسي)، تيبيان ايتاليايي و روسي و همچنین تیبیان به برخي از زبانهای محلي شروع به فعالیت کرد. جمعاً تعداد شبکههاي اصلي و محلي اين مجموعه به يازده شبکه ميرسد. البته چهار شبکۀ اصليTBN ، تيبيان خانواده (Tbn Europe)، تيبيان جوان (JCTV)، تيبيان کودکان (Smile of a child) و تيبيان کليسا (The Church Channel) است و ديگر شبکههاي غير انگليسي زبانِTBN برنامههاي اين چهار شبکۀ اصلي را به زبانهاي مختلف عرضه ميکنند و بعضاً برنامههاي بومي و ابداعي ديگري را نيز به آنها ميافزايند.
اظهارنامۀ اعتقادی TBN
براي آشنايي بيشتر با معتقدات اين شبكه در زير اصول اعتقادي اعلام شده از طرف متوليان آن ارائه ميشود:
ما بر این اعتقادیم که کتاب مقدس منبعِ موثق، خطاناپذیر و الهامشدۀ اعمال و تعالیم مسیحی است.
ما بر این اعتقادیم که خداوند واحد است و به شکلی جاویدان در سه اقنوم حضور دارد: پدر، پسر و روحالقدس.
ما براین اعتقادیم که انسان به صورت خداوند آفریده شده است ولي به دليل گناه، او گمراه شده و قدرت این را از دست داده که خود را نجات بخشد.
ما براین اعتقادیم که تنها امید رهایی انسان، اعتقاد به عیسی مسیح است، فرزند خدا که از مادری باکره تولد یافته است، کسی که با مرگ خود کفارۀ گناهان بشریت گردید، آن کسی که از میان مردگان برخاست تا مردم با شناخت او به عنوان منجی و سَرور عالم و با خون او به رهايی دست یابند.
ما بر این اعتقادیم که عیسی مسیح کسی است که با عظمت و جلال به زمین باز خواهد گشت.
ما بر این اعتقادیم که روح القدس در آن کسانی که مسیح را پذیرفتهاند ساکن ميشود تا آنان را برای زیستن به شیوهاي پرهیزگارانه و خداگونه توانمند سازد.
ما بر این اعتقادیم که کلیسا کالبد مسیح است و اين كالبد متشکل است از تمام کسانی که، از طریق ایمان به مسیح و با حضور روحالقدس در آنان، به شکلی معنوی تولدی دوباره یافتهاند. مأموریت کلیسا از طرفی تبشیرِ گرایش به انجیل در سراسر جهان و از طرف دیگر پرورش و سر و سامان دادن به مسیحیان است.[16]
معرفي کانالهاي TBN
مجموعۀ TBN در حال حاضر دارای 11 کانال است که چهار كانال آن به زبان انگلیسی است و با مقولههاي جداگانه و به شكل تخصصي به موضوعات کودکان، جوانان، خانواده و پرستش ميپردازد. کانالهای دیگر این شبکه به جای تمرکز روی یک موضوع، هر یک تمرکزشان روی پخش برنامه به یکی از زبانهای فارسی، عربی، اسپانیولی، ایتالیايی، روسی، چینی و پرتقالی است. از بين کانالهای غیر انگلیسیزبان، معرفی کانالهای نجات (فارسی)، شفا (عربی)، TBN Enlace (اسپانیولی) را در بررسی خود ميگنجانیم.
کانال نجات (فارسی )
کانال ماهوارهاي نجات یک شیوۀ استراتژیک برای دسترسی به میلیونها ایرانی است. تلویزیون نجات اکثریت جمعیت فارسیزبان جهان را پوشش ميدهد. این کانال با مشارکت در امر تبشير مسيحيت، قرائتي اونجليسي از كتاب مقدس را به مردم خاورمیانه، آفریقای شمالی و اروپا ارائه ميدهد. رسالت پروژۀ نجات تيوي بنابر اعلام سايت اين شبكه سه چيز است:
1. اعلان انجیل عیسی مسیح، به مسلمانان سراسر خاورمیانه به زبان بومی آن مردمان (فارسی، عربی، ترکی)؛
2. استوار کردن، دلگرم نمودن و پرورش دادن مومنین جدید از طریق تعلیم و وعظ کلام انجيل.
3. طرحریزی و تأسیس کلیساهای مخفی و زیرزميني در سراسر خاورمیانه؛[17]
اين شبكه در ماه مي سال 2003 ميلادي برنامههاي خود را از طريق تلويزيون ماهوارهاي و به زبان فارسي پخش كرد. برنامههاي اين شبكه معمولاً دوبلۀ فارسي موعظهها و برنامههاي شبكههاي مسيحي ديگر است. تنها دو برنامه به صورت فارسي (بدون دوبله) از اين شبكه پخش ميشوند. يكي برنامۀ روز نجات و ديگري مسائل روزانه. هرچند پخش اين شبكه جديداً 24 ساعته شده است ولي سابقاً فقط برنامۀ روز نجات به صورت روزانه و به مدت نيم ساعت از كانال جامجم اينترنشنال پخش ميشد.
پايهگذار اين شبكه، رضا صفا است كه در ایران به عنوان یک مسلمان شیعه و دیندار چشم به جهان گشود و رشد و نمو یافت. او برای اولین بار در کشور سوئد و از طريق مبلغین سوئدی با مسيحيت انجيلي آشنا شد و بعد از مدتي به مسيحيت تغيير كيش داد. رضا صفا بنیانگذار و ريیس مرکز امدادرسانی جهانی دروگران،[18] است و به اعمالي چون شفادهي و تبشير ميپردازد. حدوداً بيست سال است كه او فعاليت ميكند و بيشتر به سراغ تبشير كساني ميرود كه پيشينۀ اسلامي يا هندويي دارند.[19] رضا صفا چند كتاب نيز در زمينۀ كاري خود نوشته است كه از جملۀ آنها ميتوان به موارد زیر اشاره کرد:
درون اسلام،[20] خون شمشیر و خون صلیب[21] و راهنمای مطالعاتی سمینار هشیاری اسلام.