-کتابت و خوشنویسی دو مقوله همواره در هم تنیده اند. این تنیدگی تا کجا پیش می رود و امروز در کدام نقطه قرار دارد؟
یکی از مهمترین موضوعات در مبحث کتابت، تاثیر آن در رونق و رواج هنرخوشنویسی است تا آن حد که اگر کتابت وجود نداشت خط و خطاطی به صورت فیگوراتیو باقی می ماند.ارتباط مستقیماین هنر با مبحث سفارش کتاب و کتابت درباری سبب شد تا خوشنویسی شکل حرفه به خود بگیرد.در ادامه همین روند،موضوعات دیگری همچون ظرافت در خط، توجه به بحث هنری ، ابداع خطوط با نوشتار سریع تر همچون نستعلیق در خوشنویسی جدی گرفته شد. امروزه اما به دلیل کثرت تاثیر پذیری و تقلید هنرمندان داخلی از کتابت غیر ایرانی همچون ترکیب زنی های عثمان طه، آثار خوشنویسان موفق داخلی نتوانسته است به گستردگی و رواج لازم دست یابد. آثار هنرمندان موفقی همچون استاد طاهر (با ویژگی کتابت قرآن به شیوه ختم به آیه)،اشرفی اصفهانی و یا میرزا احمد نیریزی کهبه حتم زیباترین قرآن جهان اسلام از آن این خوشنویس است سرمایه هایی بی نظیر محسوب می شود اما همانطور که گفته شد توجه در خور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. متاسفانه عمدتا در کشور ما خط نسخ فارسی از اهمیتی کمتری نسبت به نسخ عربی برخوردار است و این بیش از هر دلیل دیگری، از عادت ذهنی و آشنایی تصویری مان با نسخ عربی ناشی می شود .
- خوشنویسی هنر مهجوری است. آن گذشته پر رونق و این عزلت و سکون درتعارض فاحشی است.این تعارض به کجا بر می گردد؟
علل مهجوریت خوشنوسی در کشور ما با آن غنای دیرینه اش، مبحثی بسیار گسترده است.اماازمهمترین این دلایل می توان به حمایتهای بیجا،مغرضانه و انحصاری ،مدیریت ناصحیح، و از همه مهم تر قدسی پنداشتن خوشنویسی و در پرده ماندن بسیاری ازمسائل پیرامون آن به دلیل همین قداست بخشی، اشاره کرد که ضربه بسیار سنگینی بر پیکره این هنر وارد کرده است. برخی از اساتید معتقدند از آنجا که خوشنویسی هنری قدسی است می بایست در برخورد با آن آداب و ترتیب قدسی نیز رعایت شود. همین رویکرد سبب شده است که عمدتا نتوانیم نقد صحیحی ازگذشته خوشنویسی و یا جریان روز آن ارائه کنیم و خط سیر دقیقی برای معرفی و احراز ویژگیهای آن در سده های متوالی در اختیار داشته باشیم . این مسئله در ادامه منجر به سردرگمی و غریبگی نسل بعدی هنرمندان خوشنویس با حقیقت این هنر خواهد شد ضمن آنکه درآشفته بازار حرفها، کم اعتمادی ها، بی حمایتی،غرض ورزیها و ... حتی بزرگان ما نیز درگیر و دار گلایه هایشان از اوضاع موجود،غرق شده اند.برای همین شاهدیم، تریبون همایشها و جشنواره های ما که به منظور حمایت و رونق فرهنگ و هنر شکل گرفته است محلی برای بیان دغدغه های تمام ناشدنی همین بزرگان شده است.
-شما در زمینه نقاشیخط بسیار فعالیت داشته اید .هنری در نزدیکی به خط و در عین حال قائل به خصوصیات خاص خود. ظهور این هنر را از چه زمان و تحت تاثیر چه موضوعاتی می دانید؟
بسیاری بر این باورند که نقاشیخط در دهه 40 و50 متاثر ازآثار نقاشان مکتب سقاخانه که در آن از ترکیب حروف درکنار نماد های پنجه ،کتل و.. استفاده فراوانی می شد شکل گرفت. اما به اعتقاد من و بسیاری دیگر،این هنر از گذشته بسیار دور و حتی به صورت دیوار نگاره ها ، سیاه مشق ها و...حضور داشته است و اساس آن به بدو پیدایش خوشنویسی باز می گردد. بعد از اختراع چاپ که منجر به سهولت در نوشتار شد، هنرمندان به طبع آزمایی در گرایش های دیگر خوشنویسی علاقمندشدند. خط به کمک تبلیغات آمد و در ادامه مسیر همراه سایر گرایش ها، نقاشیخط نیز رونق بسیاری پیدا کرد.
-برای موفقیت در هنر نقاشیخط تا چه اندازه تسلط به خوشنویسی لازم است؟
بسیاری معتقدند برای موفقیت یک اثر نقاشیخط باید خوشنویس بسیار خوبی نیز بود. اما در حقیقت ما هنرمندان بزرگی داریم که از این قاعده مستثنا بوده و آثار بسیار خوبی نیز خلق نموده اند. نمونه موفق این مدعا،آثار حسین زنده رودی و یا منصوره حسینی است که در آن خط از نه به عنوان نوشتار بلکه تنها به صورت چیدمان استفاده می شود . البته دانستن اصول ترکیب بندی خط و تا حدودی خوشنویسی برای هنرمندی که در این زمینه طبع آزمایی می کند بسیار ارزنده است اما تسلط کامل به آن از ملزومات نقاشیخط محسوب نمی شود..در این هنر هر متریال و تکنیکی می تواند به عنوان راهی برای آفرینش به خالق اثر کمک کند و محدودیتی در استفاده از مواد و شیوه ای خاص وجود ندارد.
-کتابت قرآن به شیوه نقاشیخط دغدغه این روزهای شما است. خسن ختام این گفتگو معرفی شما از طرح ذکر شده است.
سال 85 (منصوب به سال پیامبر اعظم) در 14 نمایشگاه از من، 100 تابلوی نقاشیخط با موضوع صلوات در معرض دید عموم قرار گرفت که با نقد ها و نظرهای فراوانی روبرو شد. در همین راستا تصمیم گرفتم تا این بار قرآن را به صورت نقاشیخط کتابت کنم . تا به امروز هنرمندان مختلفی قرآن را به شیوه های مختلف همچون معرق و...به اجرا در آورده اند.همچنین این کتاب آسمانی با خطوط مختلف همچون کوفی(قرآن حضرت علی (ع) و امام رضا )نسخ، نستعلیق و شکسته نستعلیق و... به تحریر در آمده است. اما از آنجا که تا به امروز این کار به صورت گسترده به شیوه نقاشیخط (که از لحاظ زیبایی بصری می تواند مخاطبان بیشتری به خود اختصاص دهد) ارائه نشده است شروع به انجام این کار کردم. نمونه هایآماده ای از نقاشیخط با موضوع آیات قرآن در آرشیو آثارم وجود داشت. از آن پس به صورت پراکنده و بنا به مناسبت های گوناگون و... سعی در انجام این پروژه داشته و هم اکنون نیز به آن مشغول هستم. تصمیم دارم پس از اتمام کار و انجام فعالیت و مشورت های کارشناسانه با اساتید این آثار را به صورت مالتی مدیا ، چاپ برخی نمونه از آثار منتخب و... ارائه دهم.
یکی از مهمترین موضوعات در مبحث کتابت، تاثیر آن در رونق و رواج هنرخوشنویسی است تا آن حد که اگر کتابت وجود نداشت خط و خطاطی به صورت فیگوراتیو باقی می ماند.ارتباط مستقیماین هنر با مبحث سفارش کتاب و کتابت درباری سبب شد تا خوشنویسی شکل حرفه به خود بگیرد.در ادامه همین روند،موضوعات دیگری همچون ظرافت در خط، توجه به بحث هنری ، ابداع خطوط با نوشتار سریع تر همچون نستعلیق در خوشنویسی جدی گرفته شد. امروزه اما به دلیل کثرت تاثیر پذیری و تقلید هنرمندان داخلی از کتابت غیر ایرانی همچون ترکیب زنی های عثمان طه، آثار خوشنویسان موفق داخلی نتوانسته است به گستردگی و رواج لازم دست یابد. آثار هنرمندان موفقی همچون استاد طاهر (با ویژگی کتابت قرآن به شیوه ختم به آیه)،اشرفی اصفهانی و یا میرزا احمد نیریزی کهبه حتم زیباترین قرآن جهان اسلام از آن این خوشنویس است سرمایه هایی بی نظیر محسوب می شود اما همانطور که گفته شد توجه در خور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. متاسفانه عمدتا در کشور ما خط نسخ فارسی از اهمیتی کمتری نسبت به نسخ عربی برخوردار است و این بیش از هر دلیل دیگری، از عادت ذهنی و آشنایی تصویری مان با نسخ عربی ناشی می شود .
- خوشنویسی هنر مهجوری است. آن گذشته پر رونق و این عزلت و سکون درتعارض فاحشی است.این تعارض به کجا بر می گردد؟
علل مهجوریت خوشنوسی در کشور ما با آن غنای دیرینه اش، مبحثی بسیار گسترده است.اماازمهمترین این دلایل می توان به حمایتهای بیجا،مغرضانه و انحصاری ،مدیریت ناصحیح، و از همه مهم تر قدسی پنداشتن خوشنویسی و در پرده ماندن بسیاری ازمسائل پیرامون آن به دلیل همین قداست بخشی، اشاره کرد که ضربه بسیار سنگینی بر پیکره این هنر وارد کرده است. برخی از اساتید معتقدند از آنجا که خوشنویسی هنری قدسی است می بایست در برخورد با آن آداب و ترتیب قدسی نیز رعایت شود. همین رویکرد سبب شده است که عمدتا نتوانیم نقد صحیحی ازگذشته خوشنویسی و یا جریان روز آن ارائه کنیم و خط سیر دقیقی برای معرفی و احراز ویژگیهای آن در سده های متوالی در اختیار داشته باشیم . این مسئله در ادامه منجر به سردرگمی و غریبگی نسل بعدی هنرمندان خوشنویس با حقیقت این هنر خواهد شد ضمن آنکه درآشفته بازار حرفها، کم اعتمادی ها، بی حمایتی،غرض ورزیها و ... حتی بزرگان ما نیز درگیر و دار گلایه هایشان از اوضاع موجود،غرق شده اند.برای همین شاهدیم، تریبون همایشها و جشنواره های ما که به منظور حمایت و رونق فرهنگ و هنر شکل گرفته است محلی برای بیان دغدغه های تمام ناشدنی همین بزرگان شده است.
-شما در زمینه نقاشیخط بسیار فعالیت داشته اید .هنری در نزدیکی به خط و در عین حال قائل به خصوصیات خاص خود. ظهور این هنر را از چه زمان و تحت تاثیر چه موضوعاتی می دانید؟
بسیاری بر این باورند که نقاشیخط در دهه 40 و50 متاثر ازآثار نقاشان مکتب سقاخانه که در آن از ترکیب حروف درکنار نماد های پنجه ،کتل و.. استفاده فراوانی می شد شکل گرفت. اما به اعتقاد من و بسیاری دیگر،این هنر از گذشته بسیار دور و حتی به صورت دیوار نگاره ها ، سیاه مشق ها و...حضور داشته است و اساس آن به بدو پیدایش خوشنویسی باز می گردد. بعد از اختراع چاپ که منجر به سهولت در نوشتار شد، هنرمندان به طبع آزمایی در گرایش های دیگر خوشنویسی علاقمندشدند. خط به کمک تبلیغات آمد و در ادامه مسیر همراه سایر گرایش ها، نقاشیخط نیز رونق بسیاری پیدا کرد.
-برای موفقیت در هنر نقاشیخط تا چه اندازه تسلط به خوشنویسی لازم است؟
بسیاری معتقدند برای موفقیت یک اثر نقاشیخط باید خوشنویس بسیار خوبی نیز بود. اما در حقیقت ما هنرمندان بزرگی داریم که از این قاعده مستثنا بوده و آثار بسیار خوبی نیز خلق نموده اند. نمونه موفق این مدعا،آثار حسین زنده رودی و یا منصوره حسینی است که در آن خط از نه به عنوان نوشتار بلکه تنها به صورت چیدمان استفاده می شود . البته دانستن اصول ترکیب بندی خط و تا حدودی خوشنویسی برای هنرمندی که در این زمینه طبع آزمایی می کند بسیار ارزنده است اما تسلط کامل به آن از ملزومات نقاشیخط محسوب نمی شود..در این هنر هر متریال و تکنیکی می تواند به عنوان راهی برای آفرینش به خالق اثر کمک کند و محدودیتی در استفاده از مواد و شیوه ای خاص وجود ندارد.
-کتابت قرآن به شیوه نقاشیخط دغدغه این روزهای شما است. خسن ختام این گفتگو معرفی شما از طرح ذکر شده است.
سال 85 (منصوب به سال پیامبر اعظم) در 14 نمایشگاه از من، 100 تابلوی نقاشیخط با موضوع صلوات در معرض دید عموم قرار گرفت که با نقد ها و نظرهای فراوانی روبرو شد. در همین راستا تصمیم گرفتم تا این بار قرآن را به صورت نقاشیخط کتابت کنم . تا به امروز هنرمندان مختلفی قرآن را به شیوه های مختلف همچون معرق و...به اجرا در آورده اند.همچنین این کتاب آسمانی با خطوط مختلف همچون کوفی(قرآن حضرت علی (ع) و امام رضا )نسخ، نستعلیق و شکسته نستعلیق و... به تحریر در آمده است. اما از آنجا که تا به امروز این کار به صورت گسترده به شیوه نقاشیخط (که از لحاظ زیبایی بصری می تواند مخاطبان بیشتری به خود اختصاص دهد) ارائه نشده است شروع به انجام این کار کردم. نمونه هایآماده ای از نقاشیخط با موضوع آیات قرآن در آرشیو آثارم وجود داشت. از آن پس به صورت پراکنده و بنا به مناسبت های گوناگون و... سعی در انجام این پروژه داشته و هم اکنون نیز به آن مشغول هستم. تصمیم دارم پس از اتمام کار و انجام فعالیت و مشورت های کارشناسانه با اساتید این آثار را به صورت مالتی مدیا ، چاپ برخی نمونه از آثار منتخب و... ارائه دهم.