نقاشی پشت شیشه جزو هنرهایی است که از راهی دور وارد سرزمینمان شد و نقاشان ایرانی، این هنر و این تکنیک را در جهت به تصویر کشاندن ایدههایشان و عقایدشان به کار گرفتند. نقاشان پشت شیشه بر اساس روایتهایی که پای منبرها و در میان ذکر ها گفته میشد تصاویر را خلق می کردند.
با آغاز سلسله زندیه، شیوه جدیدی در اجرای نقاشی پدید آمد و نام آن هم از شیوه اجرای آن گرفته شد. در حقیقت شیشه به عنوان یک رسانه عمل میکرد، رسانهای مانند رسانههای دیگر که از طریق آنها هنرمندان به طراحی یا بازنمایی اشکال میپرداختند. یکی از شاخصهای نقاشی پشت شیشه، عامیانه بودن آن بود و هم از این جهت که خود مردم به صورت ابتدایی و پریمیتیو طرحشان را به این شیوه اجرا میکردند و هم کاربردی بودن آن در تزئینات به این مساله کمک ویژهای میکرد. نقاشان پشت شیشه، خود را درگیر اصولی که در نقاشی آن دوره متداول بود نمیکردند و اگر در ابتدا به طرح مورد نظرشان نمیرسیدند آنقدر بر روی شیشه رنگ میگذاشتند، تا طرحشان به نتیجهی مطلوب برسد.
این که امروزه تعداد کمی از نمونههای قدیمی، باقی مانده بیشتر به دلیل نوع متریال آن که معمولا از شیشههای نازک بود است و طی گذر زمان یا به صورت کامل و یا بخشی از آنها از بین رفته است.
قاجارها، این سبک و شیوه را به اوج خود رساندند، اما پس از آن بود که نقاشی پشت شیشه، کمرنگ شد و امروزه جز عدهای محدود دیگر هنرمندی به این شیوه، خلق اثر نمیکند.
احمد ادیب، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در خصوص این میراث در خطر به ایمنا گفت: باحمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان هم اکنون بیش از ۷۰ تن در شهرستان های کاشان، اردستان، آران و بیدگل و شهرضا برای احیای این هنر فعالیت می کنند.
وی در ادامه افزود: در شهر اصفهان نیز هم اکنون بیش از ۲۰ هنرجو زیر نظر استاد نوری از هنرمندان برجسته اصفهانی در کارگاهی آموزشی در این رشته فعالیت می کنند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهار داشت: در این هنر ابتدا تصویرگل و مرغ، اسلیمی، لچک و ترنج و شمسه روی کاغذ طراحی و سپس به شیشه انتقال داده و با گواش و رنگ های روغنی رنگ آمیزی و در نهایت با چسب چوب و گچ روی دیوار نصب می شود.
ادیب گفت: هم اکنون بخش هایی از هنر نقاشی شیشه خانه تاریخی سرتیپ سدهی خمینی شهر و امامزاده شهرضا بدست هنرمندان نقاشی پشت شیشه در دست مرمت است.
با آغاز سلسله زندیه، شیوه جدیدی در اجرای نقاشی پدید آمد و نام آن هم از شیوه اجرای آن گرفته شد. در حقیقت شیشه به عنوان یک رسانه عمل میکرد، رسانهای مانند رسانههای دیگر که از طریق آنها هنرمندان به طراحی یا بازنمایی اشکال میپرداختند. یکی از شاخصهای نقاشی پشت شیشه، عامیانه بودن آن بود و هم از این جهت که خود مردم به صورت ابتدایی و پریمیتیو طرحشان را به این شیوه اجرا میکردند و هم کاربردی بودن آن در تزئینات به این مساله کمک ویژهای میکرد. نقاشان پشت شیشه، خود را درگیر اصولی که در نقاشی آن دوره متداول بود نمیکردند و اگر در ابتدا به طرح مورد نظرشان نمیرسیدند آنقدر بر روی شیشه رنگ میگذاشتند، تا طرحشان به نتیجهی مطلوب برسد.
این که امروزه تعداد کمی از نمونههای قدیمی، باقی مانده بیشتر به دلیل نوع متریال آن که معمولا از شیشههای نازک بود است و طی گذر زمان یا به صورت کامل و یا بخشی از آنها از بین رفته است.
قاجارها، این سبک و شیوه را به اوج خود رساندند، اما پس از آن بود که نقاشی پشت شیشه، کمرنگ شد و امروزه جز عدهای محدود دیگر هنرمندی به این شیوه، خلق اثر نمیکند.
احمد ادیب، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در خصوص این میراث در خطر به ایمنا گفت: باحمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان هم اکنون بیش از ۷۰ تن در شهرستان های کاشان، اردستان، آران و بیدگل و شهرضا برای احیای این هنر فعالیت می کنند.
وی در ادامه افزود: در شهر اصفهان نیز هم اکنون بیش از ۲۰ هنرجو زیر نظر استاد نوری از هنرمندان برجسته اصفهانی در کارگاهی آموزشی در این رشته فعالیت می کنند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهار داشت: در این هنر ابتدا تصویرگل و مرغ، اسلیمی، لچک و ترنج و شمسه روی کاغذ طراحی و سپس به شیشه انتقال داده و با گواش و رنگ های روغنی رنگ آمیزی و در نهایت با چسب چوب و گچ روی دیوار نصب می شود.
ادیب گفت: هم اکنون بخش هایی از هنر نقاشی شیشه خانه تاریخی سرتیپ سدهی خمینی شهر و امامزاده شهرضا بدست هنرمندان نقاشی پشت شیشه در دست مرمت است.