روستاهای مرکز ایران به دلیل واقع شدن در منطقه کویری و بیابانی شیوه‌ای خاص و بخصوص به خود برای زندگی یافته‌اند. بسیاری از این دهکده‌ها با گذشت زمان به شهر‌های کوچک و چه بسا بعد‌ها به کلان شهرها تبدیل شده‌اند. تغییر شکل یک منطقه‌ی روستایی به شهری مستلزم تغییر ساختاری و فضایی آن منطقه است. و در این تغییرات ممکن است بسیاری از آثار هنری و معماری و حتی شکل و شیوه زندگی مردم آن منطقه دچار دگرگونی شوند.
اما در مقابل تعداد معدودی از روستاهای قدیمی را می‌توان یافت که در گذشته‌ای بسیار دور در منطقه‌ای خوش آب و هوا در کنار رودخانه‌ای و یا در دامنه‌ی کوهی و حتی در کوره راهی در امان از دست‌اندازی راهزنان و غارت‌گران شکل گرفته اند و تا به امروز از گزند تغییر شکل و هجوم مدرنیته در امان مانده‌اند. بسیاری از کارشناسان مردم شناسی و باستان شناسی و در کنار آنها هنرمندان هنرهای مختلف به جا ماندن و عدم تغییر ساختار در اینگونه محیط‌ها را باعث شکل گیری روستاهای هنری می‌دانند. روستاهایی که برجای ماندن شان سبب بر جای ماندن آثار معماری و هنری شان شده است.
در کشور ایران که هنوز در بسیاری از مناطق آن روستا نشینی رواج بسیاری دارد از اینگونه مناطق زیاد دیده می‌شود. بطور خاص در مناطق مرکزی ایران که آب و هوای منحصربه‌فردی دارد روستاهایی را می‌توان یافت که در عین تطبیق زندگی شان با وضعیت هر دوره از تاریخ هنوز بافت سنتی و کهن خود را حفظ نموده‌اند. روستای " ابیانه " از جمله‌ی این روستاهاست که در ادامه با آثار هنری و در کل با وضعیت زندگی و معیشت مردم آن آشنا خواهیم‌شد:
روستای ابیانه در استان اصفهان و 50 كیلومتری جاده كاشان نطنز از جمله آثار ارزشمند تاریخی ایران است كه به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود جزو چهار روستای تاریخی و استثنایی ایران به ثبت رسیده است و در این گزارش تلاش می شود تا به طور خلاصه به بررسی موقعیت جغرافیایی بناهای تارخی آداب و رسوم و فرهنگ مردم آن بپردازیم این گزارش برگرفته از كتاب ابیانه و فرهنگ مردم آن نوشته زین العابدین خوانساری ابیانه است كه خود در آن دیار به دنیا آمده و با فرهنگ ریشه دار روستایی آن رشد كرده است.
همچنین اداره كل میراث فرهنگی استان اصفهان همه گونه همكاری و مساعدت را برای تهیه گزارشهای مربوط به معرفی آثار و بناهای تاریخی شهر و استان اصفهان با ما داشته است كه جای قدردانی دارد. «ابیانه» «ماسوله» «كندوان» و «میمند» چهار روستای تارخی و استثنایی ایرانند كه به دلیل معماری جالب توجه چشم اندازهای زیبا و قدمت تاریخی از مجموعه های قابل مطالعه و بررسی هستند. برای رسیدن به روستای ابیانه باید در فاصله 50 كیلومتری جاده كاشان نطنز در نزدیكی پل هنجن جاده ای فرعی را به سمت غرب پیمود كه پس از فاصله كمی این راه به دره سرسبز باصفایی می رسد كه رودخانه «برزرود» از آن می گذرد.
در امتداد این دره پس از گذشتن از روستاهای «پارند» «كمجان» «برز» و «طره» به ده ابیانه وارد می شویم به عبارت دیگر این ده در زواویه شمال غرب كوه كركس نطنز و در منتهی الیه رودخانه «برزرود» واقع شده است.
خانه های ده بر روی دامنه شمالی دره و با شیب نسبتاً تند بر بستری از سنگ‌های رسوبی سبزرنگ بنا شده اند. خانه ها از خاك سرخ منحصر به آن محل ساخته شده و با اسلوب ساختمانی ویژه محلی و در یك سطح محدود به صورت پلكانی و مسلط بر یكدیگر قرار گرفته اند بر بالای خانه ها كوه سنگی زیبایی دیواره شمالی ده را تشكیل می دهد كه برای هر تازه واردی جالب توجه است.
آب و هوای ده ایلاتی و زمستان آن نسبتا طولانی و هوا در سر تا سر سال لطافت خاصی دارد. سرسبزی و طراوت درختان اطراف ده به ویژه در سالهای فراوانی آب یا به قول مردم محل (آبسال) در تمام بهار و تابستان به این روستای تارخی جلوه و صفای ویژه ای می دهد . در بدو ورود به ابیانه بافت خانه ها با رنگ اخرائی ریزه كاری هائی كه در ساخت در و پنجره های چوبی خانه ها به كار رفته برخورد با مردمی با قیافه بشاش و لباس محلی زنان نظر هر بیننده ای را جلب می كند.
از سال 1352 شمسی به بعد توجه مهندس و كارشناسانی كه به این ده رفت و آمد داشتند به بافت قدیمی روستا جلب می شد. اداره كل باستان شناسی آن زمان در سطح كشور دو ده را بنابر ویژگیهای آنها جزو برنامه حفاظتی و مرمتی قرار داد كه یكی ابیانه و دیگری ماسوله در منطقه شمال بود و ده ابیانه با شماره 30/5/1089.54 به ثبت رسید.
مسجد «پرزله» در محله معروف «پرزله» واقع شده است و مشتمل بر یك شبستان در طبقه همكف با كوچه است كه با در دو لنگه ای به راهرو كوچكی متصل می شود.
مسجد «حاجتگاه» در قسمت غربی ده و در كنار قبرستان سابق واقع شده است . جبهه شرقی آن با روكاری آجری و دریچه ها و پنجره های مشبك هلالی نمای جالبی دارد.
مسجد « یسمان» در میان محله « یسمان» واقع شده واثر یا نوشته ای تاریخی ندارد اما آنچه مسلم است از بناهای قبل از دوره صفویه است.
« امامزاده ابیانه» یا «زیارت» مدفن دو تن از فرزندان امام موسی كاظم (ع) است.
این بنا در محله پایین ده واقع است و دارای گنبد كاشیكاری فیرزوه ای است كه در میان خانه های سرخرنگ ده جلوه ای ویژه دارد.
زیارتگاه « هینزا» نیز در زاویه جنوب شرقی ده و در دره كم عرض و طویلی شامل قریب یك هكتار باغهای میوه قرار دارد.
از جمله دیگر آثار تاریخی ابیانه می توان به آتشكده ، قلعه‌ها ، حمام ها ، آسیاب ها ، مزرعه گهه بالا و غیره اشاره كرد .وضع معیشتی
اما در مورد وضع معیشتی مردم ابیانه باید گفت چون ده در دره ای با رودخانه كم عرض واقع شده و زمین كافی برای كشاورزی و باغداری فراهم نبوده لذا درآمد كشاورزی نیاز زندگی را تامین نمی كرده است و دامداری و دامپروری رواج یافته است.
تمام دره و ماهورها و كوههای این محدوده پوشیده از روئیدنیهای كم نظیر است كه دسته ای از آنها در بهار و پاییز خوراك دام را تامین می كنند و دسته دیگر قابل جمع آوری و خشك كردن برای مصرف خوراك زمستانی دام هستند همچنین بوته گون كتیرا را كه در مراتع ابیانه به وفور می روید باید بوته زرخیز نامید چرا كه از این بوته صمغ كتیرا گرفته می شود كه گذشته از مصارف صنعتی داخلی یكی از اقلام صادراتی كشور نیز به شمار می آید.
این منطقه دارای معادن زغال سنگ و سرب نیز بوده است كه اینك تعطیل هستند.
اما پوشاك مردان ابیانه عبارت بوده از كلاه نمدی ، قبا، زیرپوش قبا ، شال كمر، تنبان گشاد از كرباس یا متقال، گیوه محلی و پوشش زمستانی كمرچین یا سرداری ، كفش چرمی، شنل ترمه ای ، كلاه كله قندی دست دوز و عرقچین كه در حال حاضر در لباس محلی مردان تنها تنبان گشاد باقی مانده است.
پوشاك زنان نیز شامل چارقدی از پارچه گلدار مربع شكل به ابعاد 5/1 متر است كه سروگردن و سینه ها را بخوبی می پوشاند ، پیراهن گشاد با یقه و چاك‌های آرایش ده از پارچه گلدار، و تنبان یا شلیته است كه جامه‌ای پرچین بوده و ازكمر تا پایین زانو را می پوشاند و درهوای زمستانی به این لباس روپوشی به نام « آرخالق» زنانه یا نیم تنه مخملی اضافه می شود.
زبان مردم
به زبانی كه مردم ابیانه با آن گفتگو می كنند اصطلاحاً « فرس قدیم» می‌گویند و شاخه‌ای از زبان رایج مردم منطقه نطنز، سیمه و جوشقان قالی است و به زبان بعضی از نقاط مركزی ایران و حدود سمنان و سبزوار نزدیك است.
از ویژگیهای این زبان این كه از نظر ساختار در گردش خود خیلی روان است . واژه ها را صریح ادا می كند و دنباله واژه ها را كش و قوس آنچنانی نمی‌دهد تا لهجه بوجود آید.
از جمله آیین های ویژه ماه محرم در ابیانه مراسم « نخل برداری» است در ابیانه دو نخل هست یكی مربوط به محله پایین و در حسینیه محل جای دارد و دیگری مربوط به محله « پل» و « یسمان » است . در صبح روز تاسوعا بابای هر دو نخل كه مسئولیت نگاهداری لوازم و پارچه های نخل را به عهده دارند به آراستن آن مشغول می شوند و از بعد از ظهر تاسوعا نخل آماده است تا در مسیر مقررش در محله ها به گردش درآید. نخل بر دو پایه چوبی در جهت طول و پنج یا شش پایه در جهت عرضی استوار شده و سر هر پایه ای از چهار طرف به اندازه نیم متر به طرف بیرون بدنه است تا بتوانند با این پایه ها نخل را بر دوش بگیرند و حركت دهند. هر یك از پایه ها نخل را بر دوش بگیرند و حركت دهند. هر یك از پایه ها چند نفر صاحب با مالك دارد كه به صورت ارثیه خانوادگی این مالكیت پایه نخل بوجود آمده و در دو روز تاسوعا و عاشورا باید به نوبت و هر دو نفر با كمك یكدیگر وظیفه بر دوش گرفتن نخل را بر عهده بگیرند. گردش دادن نخل در محله ها و توقف در این نقاط كه حدود بیست نقطه است از صبح كه آغاز می شود تا نزدیكی های غروب آفتاب ادامه دارد و پس از پایان مراسم نخل به حسینیه می آورند و بابای نخل به باز كردن و پیاده كردن پوشش پارچه ها و بسته بندی كردن آنها می پردازد. در سالهای اخیر از خانواده ها و مردمی كه از تهران برای شركت در آیین عزاداری محرم و برگزاری سنتهای مذهبی به ابیانه می آیند به صورت گروه چند نفری بانی یك وعده غذای نذری به مردم می شوند.
میدان‌های بازی نیز در ابیان ه تاروز سیزدهم عید پر از شور و غوغا و سر و صدای جوانان و بچه های بازیكن بوده است.
گرچه درحال حاضر از آن فضای پر شور مردمی كمتر اثری می توان یافت ولی علاقه به آداب و سنن محلی موجب می شود كه برخی از خانواده ها و جوانان شهرنشین سعی كنند تعطیلی عید را در ده و در میان بستگان خود بگذرانند.
گفتنی است؛ از زمانی كه ابیانه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است پای گردشگران به این ده باز شده و رفته رفته در زمره مناطق توریستی ایران در آمده است. همچنین سبك معماری و اسلوب خانه سازی بافت ساختمانهای ابیانه توجه اهل فن و مسئولان دانشكده های معماری را جلب كرده است و بسیاری از دانشجویان برای بررسی و تهیه پایان نامه خود ابیانه را انتخاب می كنند.
اما در مقابل تعداد معدودی از روستاهای قدیمی را می‌توان یافت که در گذشته‌ای بسیار دور در منطقه‌ای خوش آب و هوا در کنار رودخانه‌ای و یا در دامنه‌ی کوهی و حتی در کوره راهی در امان از دست‌اندازی راهزنان و غارت‌گران شکل گرفته اند و تا به امروز از گزند تغییر شکل و هجوم مدرنیته در امان مانده‌اند. بسیاری از کارشناسان مردم شناسی و باستان شناسی و در کنار آنها هنرمندان هنرهای مختلف به جا ماندن و عدم تغییر ساختار در اینگونه محیط‌ها را باعث شکل گیری روستاهای هنری می‌دانند. روستاهایی که برجای ماندن شان سبب بر جای ماندن آثار معماری و هنری شان شده است.
در کشور ایران که هنوز در بسیاری از مناطق آن روستا نشینی رواج بسیاری دارد از اینگونه مناطق زیاد دیده می‌شود. بطور خاص در مناطق مرکزی ایران که آب و هوای منحصربه‌فردی دارد روستاهایی را می‌توان یافت که در عین تطبیق زندگی شان با وضعیت هر دوره از تاریخ هنوز بافت سنتی و کهن خود را حفظ نموده‌اند. روستای " ابیانه " از جمله‌ی این روستاهاست که در ادامه با آثار هنری و در کل با وضعیت زندگی و معیشت مردم آن آشنا خواهیم‌شد:
ابیانه آمیزه‌ای از هنر و سنن
اصفهان موزه گرانبهایی است كه دنیایی از شگفتی های هنر ایرانی و اسلامی را در خود جای داده است بدون شك آثار تاریخی ارزشمندی كه در جای جای این شهر و استان زیبا به چشم می خورد شهرت عالمگیر دارد و همه را از گوشه و كنار ایران و اقصی نقاط جهان به سوی خود می كشاند تا آثار به یادگار مانده از اعصار و قرون گذشته و تاریخ پر افتخار ایران و زمین و حاصل خلاقیت ذوق ، هنر و اصتعداد هنرمندان ایرن مرز وبوم را به نظاره بنشینند.روستای ابیانه در استان اصفهان و 50 كیلومتری جاده كاشان نطنز از جمله آثار ارزشمند تاریخی ایران است كه به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود جزو چهار روستای تاریخی و استثنایی ایران به ثبت رسیده است و در این گزارش تلاش می شود تا به طور خلاصه به بررسی موقعیت جغرافیایی بناهای تارخی آداب و رسوم و فرهنگ مردم آن بپردازیم این گزارش برگرفته از كتاب ابیانه و فرهنگ مردم آن نوشته زین العابدین خوانساری ابیانه است كه خود در آن دیار به دنیا آمده و با فرهنگ ریشه دار روستایی آن رشد كرده است.
همچنین اداره كل میراث فرهنگی استان اصفهان همه گونه همكاری و مساعدت را برای تهیه گزارشهای مربوط به معرفی آثار و بناهای تاریخی شهر و استان اصفهان با ما داشته است كه جای قدردانی دارد. «ابیانه» «ماسوله» «كندوان» و «میمند» چهار روستای تارخی و استثنایی ایرانند كه به دلیل معماری جالب توجه چشم اندازهای زیبا و قدمت تاریخی از مجموعه های قابل مطالعه و بررسی هستند. برای رسیدن به روستای ابیانه باید در فاصله 50 كیلومتری جاده كاشان نطنز در نزدیكی پل هنجن جاده ای فرعی را به سمت غرب پیمود كه پس از فاصله كمی این راه به دره سرسبز باصفایی می رسد كه رودخانه «برزرود» از آن می گذرد.
در امتداد این دره پس از گذشتن از روستاهای «پارند» «كمجان» «برز» و «طره» به ده ابیانه وارد می شویم به عبارت دیگر این ده در زواویه شمال غرب كوه كركس نطنز و در منتهی الیه رودخانه «برزرود» واقع شده است.
خانه های ده بر روی دامنه شمالی دره و با شیب نسبتاً تند بر بستری از سنگ‌های رسوبی سبزرنگ بنا شده اند. خانه ها از خاك سرخ منحصر به آن محل ساخته شده و با اسلوب ساختمانی ویژه محلی و در یك سطح محدود به صورت پلكانی و مسلط بر یكدیگر قرار گرفته اند بر بالای خانه ها كوه سنگی زیبایی دیواره شمالی ده را تشكیل می دهد كه برای هر تازه واردی جالب توجه است.
آب و هوای ده ایلاتی و زمستان آن نسبتا طولانی و هوا در سر تا سر سال لطافت خاصی دارد. سرسبزی و طراوت درختان اطراف ده به ویژه در سالهای فراوانی آب یا به قول مردم محل (آبسال) در تمام بهار و تابستان به این روستای تارخی جلوه و صفای ویژه ای می دهد . در بدو ورود به ابیانه بافت خانه ها با رنگ اخرائی ریزه كاری هائی كه در ساخت در و پنجره های چوبی خانه ها به كار رفته برخورد با مردمی با قیافه بشاش و لباس محلی زنان نظر هر بیننده ای را جلب می كند.
از سال 1352 شمسی به بعد توجه مهندس و كارشناسانی كه به این ده رفت و آمد داشتند به بافت قدیمی روستا جلب می شد. اداره كل باستان شناسی آن زمان در سطح كشور دو ده را بنابر ویژگیهای آنها جزو برنامه حفاظتی و مرمتی قرار داد كه یكی ابیانه و دیگری ماسوله در منطقه شمال بود و ده ابیانه با شماره 30/5/1089.54 به ثبت رسید.
بناهای مذهبی و عمومی ابیانه
مسجد جامع در وسط ده واقع شده است كه با طاق بندی ضربی و مخصوصاً درهای ورودی منبت كاری با گل و بوته و خطوط برجسته و گل درشت توجه هر تازه واردی را جلب می كند.مسجد «پرزله» در محله معروف «پرزله» واقع شده است و مشتمل بر یك شبستان در طبقه همكف با كوچه است كه با در دو لنگه ای به راهرو كوچكی متصل می شود.
مسجد «حاجتگاه» در قسمت غربی ده و در كنار قبرستان سابق واقع شده است . جبهه شرقی آن با روكاری آجری و دریچه ها و پنجره های مشبك هلالی نمای جالبی دارد.
مسجد « یسمان» در میان محله « یسمان» واقع شده واثر یا نوشته ای تاریخی ندارد اما آنچه مسلم است از بناهای قبل از دوره صفویه است.
« امامزاده ابیانه» یا «زیارت» مدفن دو تن از فرزندان امام موسی كاظم (ع) است.
این بنا در محله پایین ده واقع است و دارای گنبد كاشیكاری فیرزوه ای است كه در میان خانه های سرخرنگ ده جلوه ای ویژه دارد.
زیارتگاه « هینزا» نیز در زاویه جنوب شرقی ده و در دره كم عرض و طویلی شامل قریب یك هكتار باغهای میوه قرار دارد.
از جمله دیگر آثار تاریخی ابیانه می توان به آتشكده ، قلعه‌ها ، حمام ها ، آسیاب ها ، مزرعه گهه بالا و غیره اشاره كرد .وضع معیشتی
اما در مورد وضع معیشتی مردم ابیانه باید گفت چون ده در دره ای با رودخانه كم عرض واقع شده و زمین كافی برای كشاورزی و باغداری فراهم نبوده لذا درآمد كشاورزی نیاز زندگی را تامین نمی كرده است و دامداری و دامپروری رواج یافته است.
تمام دره و ماهورها و كوههای این محدوده پوشیده از روئیدنیهای كم نظیر است كه دسته ای از آنها در بهار و پاییز خوراك دام را تامین می كنند و دسته دیگر قابل جمع آوری و خشك كردن برای مصرف خوراك زمستانی دام هستند همچنین بوته گون كتیرا را كه در مراتع ابیانه به وفور می روید باید بوته زرخیز نامید چرا كه از این بوته صمغ كتیرا گرفته می شود كه گذشته از مصارف صنعتی داخلی یكی از اقلام صادراتی كشور نیز به شمار می آید.
این منطقه دارای معادن زغال سنگ و سرب نیز بوده است كه اینك تعطیل هستند.
بافت اجتماعی
از نظر موقعیت منطقه ای ابیانه در میان دو شاهراه اصلی شمال به جنوب كشور یعنی كاشان . قمصر . مروچه خورت اصفهان و كاشان نطنز . یزد كرمان به فاصله 25 كیلومتر از هر دو شاهراه در دره ای كم عرض قرار گرفته و محل امن و دور از تعرض و نا امنی های ادوار بوده است و اهالی آن چون به علت نداشتن زمین كافی برای كشاورزی ناچار بوده اند خوارو بار مورد نیاز خود را از خارج تامین كنند لذا یك حس ذخیره اندوزی و صرفه جویی در آنان بوجود آمده كه این شیوه زندگی پایه اصلی و اساسی اقتصاد و دوام و بقاء مردم ده را تشكیل داده است از طرفی فكر تهیه زمین كشاورزی و تامین خواربار مورد نیاز موجب آن شده تا اهالی از سمت شرق و غرب ده تا شعاع 50 كیلومتری درصدد خرید ملك و زمین و باغ باشند و این شیوه ذخیره اندوزی و صرفه جویی در میان مردم منطقه زبانزد بوده ولی به آن جنبه خست نمی توان داد.غذاهای محلی وپوشاك
« گیپا» كه در موقع سر برسیدن گوسفندان قلیه‌ای تهیه می شود یكی از غذاهای ویژه مردم ابیانه است كه جنبه تشریفاتی نیز دارد. غذاهای « جوین» كه شامل جو شیرین و ترش می شود « كاروانی» كه با كشك ساییده و نعناع داغ و پیاز تهیه می شود « آردینه» كه باسبزیهای محلی و دوغ و كشك « قرمه » یا « قلیه» كه از گوشت گوسفند تهیه می شده روغن و نان محلی از جمله دیگر غذاهای مردم ابیانه است.اما پوشاك مردان ابیانه عبارت بوده از كلاه نمدی ، قبا، زیرپوش قبا ، شال كمر، تنبان گشاد از كرباس یا متقال، گیوه محلی و پوشش زمستانی كمرچین یا سرداری ، كفش چرمی، شنل ترمه ای ، كلاه كله قندی دست دوز و عرقچین كه در حال حاضر در لباس محلی مردان تنها تنبان گشاد باقی مانده است.
پوشاك زنان نیز شامل چارقدی از پارچه گلدار مربع شكل به ابعاد 5/1 متر است كه سروگردن و سینه ها را بخوبی می پوشاند ، پیراهن گشاد با یقه و چاك‌های آرایش ده از پارچه گلدار، و تنبان یا شلیته است كه جامه‌ای پرچین بوده و ازكمر تا پایین زانو را می پوشاند و درهوای زمستانی به این لباس روپوشی به نام « آرخالق» زنانه یا نیم تنه مخملی اضافه می شود.
زبان مردم
به زبانی كه مردم ابیانه با آن گفتگو می كنند اصطلاحاً « فرس قدیم» می‌گویند و شاخه‌ای از زبان رایج مردم منطقه نطنز، سیمه و جوشقان قالی است و به زبان بعضی از نقاط مركزی ایران و حدود سمنان و سبزوار نزدیك است.
از ویژگیهای این زبان این كه از نظر ساختار در گردش خود خیلی روان است . واژه ها را صریح ادا می كند و دنباله واژه ها را كش و قوس آنچنانی نمی‌دهد تا لهجه بوجود آید.
اعتقادات و باورها
در ده ابیانه همانند سایر نقاط ماه محرم با آیین های ویژه ای توام است در این ماه مساجد محل های سه گانه « پایین ده » « یسمان » و « پل» بوسیله جوانان پرشور آراسته و آماده می شود روضه خوانی 10 تا 12 روزه ماه محرم از نخستین شب ماه شروع شده و مردم در جلسات روضه خوانی شركت می كنند.از جمله آیین های ویژه ماه محرم در ابیانه مراسم « نخل برداری» است در ابیانه دو نخل هست یكی مربوط به محله پایین و در حسینیه محل جای دارد و دیگری مربوط به محله « پل» و « یسمان » است . در صبح روز تاسوعا بابای هر دو نخل كه مسئولیت نگاهداری لوازم و پارچه های نخل را به عهده دارند به آراستن آن مشغول می شوند و از بعد از ظهر تاسوعا نخل آماده است تا در مسیر مقررش در محله ها به گردش درآید. نخل بر دو پایه چوبی در جهت طول و پنج یا شش پایه در جهت عرضی استوار شده و سر هر پایه ای از چهار طرف به اندازه نیم متر به طرف بیرون بدنه است تا بتوانند با این پایه ها نخل را بر دوش بگیرند و حركت دهند. هر یك از پایه ها نخل را بر دوش بگیرند و حركت دهند. هر یك از پایه ها چند نفر صاحب با مالك دارد كه به صورت ارثیه خانوادگی این مالكیت پایه نخل بوجود آمده و در دو روز تاسوعا و عاشورا باید به نوبت و هر دو نفر با كمك یكدیگر وظیفه بر دوش گرفتن نخل را بر عهده بگیرند. گردش دادن نخل در محله ها و توقف در این نقاط كه حدود بیست نقطه است از صبح كه آغاز می شود تا نزدیكی های غروب آفتاب ادامه دارد و پس از پایان مراسم نخل به حسینیه می آورند و بابای نخل به باز كردن و پیاده كردن پوشش پارچه ها و بسته بندی كردن آنها می پردازد. در سالهای اخیر از خانواده ها و مردمی كه از تهران برای شركت در آیین عزاداری محرم و برگزاری سنتهای مذهبی به ابیانه می آیند به صورت گروه چند نفری بانی یك وعده غذای نذری به مردم می شوند.
عید نوروز
از یك هفته پیش از عید خانه ها گردگیری می شود اتاقهای میهمانخانه مفروش شده ، سماور ، قوری و استكان و نعلبكی ویژه میهمانان از پستوها بیرون آورده می شود پس از سال تحویل مردم به دید و بازدید می روند ودر خانه ها سفره مفصلی گسترده می شود كه در آن انواع غذاهای محلی و آجیل به طرز جالبی چیده شده است.میدان‌های بازی نیز در ابیان ه تاروز سیزدهم عید پر از شور و غوغا و سر و صدای جوانان و بچه های بازیكن بوده است.
گرچه درحال حاضر از آن فضای پر شور مردمی كمتر اثری می توان یافت ولی علاقه به آداب و سنن محلی موجب می شود كه برخی از خانواده ها و جوانان شهرنشین سعی كنند تعطیلی عید را در ده و در میان بستگان خود بگذرانند.
گفتنی است؛ از زمانی كه ابیانه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است پای گردشگران به این ده باز شده و رفته رفته در زمره مناطق توریستی ایران در آمده است. همچنین سبك معماری و اسلوب خانه سازی بافت ساختمانهای ابیانه توجه اهل فن و مسئولان دانشكده های معماری را جلب كرده است و بسیاری از دانشجویان برای بررسی و تهیه پایان نامه خود ابیانه را انتخاب می كنند.