درباره سابقه ی تولید این « هنر- صنعت» در ایران گفتنی است که طی حفریات باستان شناسی در منطقه ی لولان در منتهی الیه شرق ایران قطعاتی از ملیله دوزی و قلاب دوزی پیدا شده که احتمالا تعلق به دوره ی هخامنشیان دارد. همچنین اسنادی در دست است که نشان می‌دهد در سال های نخستین بعد از ظهور اسلام به موازات بافت پارچه های پشمی و پرده های ابریشمی فاخر در شهر فسا، فرش‌های عالی در جهرم و جامه های حریر و پرند در اصفهان نوعی قلاب دوزی بسیار خوب نیز در طبرستان (مازندران فعلی) رواج داشته است.
قلاب دوزی که در گذشته در شهرستان رشت کاملاً رایج بوده و تعداد زیادی از افراد بومی منطقه به آن اشتغال داشته اند در حال حاضر از گستردگی پیشین برخوردار نیست ولی با این همه تنها مرکز تولید مصنوعات قلاب دوزی محسوب می شود و گو اینکه هم اینک نوعی قلاب دوزی شبیه آنچه در رشت جریان دارد در مهاباد نیز رایج است ولی هیچ گونه شباهتی بین تولیدات این دو شهر به چشم نمی خورد چرا که قلاب دوزی رشت و مهاباد اگر هر دو به یک شیوه انجام می شود و ابزار کار و نقوش آن ها نیز تقریباً همسان است ولی تولیدات مهاباد عمدتاً در بردارنده ی رنگ های سیاه و سفید بوده و فاقد تنوع رنگ محصولات رشت می باشد.
ابزار کار قلاب دوزان بسیار ساده، کم حجم و ارزان قیمت است و مهم ترین آن وسیله یی است فلزی و تا حدودی شبیه به قلاب های معمولی با این تفاوت که قسمت نوک آن بر خلاف سایر قلاب ها تیز و فاقد انحنای قلاب های عادی می باشد و در عوض دارای یک بریدگی مورب در فاصله ی پنج میلی متری نوک قلاب است.
این وسیله که متشکل از میله یی هفت سانتی متری است در انتها به سطحی قاشق مانند با ضخامت تقریبی پنج میلی متر ختم می شود و دارای دسته یی خراطی شده می باشد.
« جریده» یکی دیگر از وسایل کار قلاب دوزان است که مشتمل بر دو قطعه چوب بطول 100 سانتیمتر، عرض 10 سانتیمتر و ضخامت 5 سانتیمتر می باشد که از یک سو به وسیله میخ به یکدیگر متصل و در سوی دیگر به وسیله مانعی که در فاصله ی 40 سانتیمتری از انتهای وسیله گذاشته شده از یکدیگر جدا و حالتی تقریباً گیره مانند دارد و به راحتی می توان آن را از طریق سفارش دادن به نجار یا با کمک دو قطعه تخته ی صاف تهیه کرد.
پارچه مورد نیاز در قلاب دوزی ماهوت مرغوب برنگهای تیره مانند سیاه - آبی سیر - زرشکی - قرمز تند - قهره یی و نیز نخ ابریشم طبیعی تابیده ( چپ تاب) در رنگهای متنوع و دلخواه است.
نحوه تولید
طرحی را که باید روی پارچه ماهوتی پیاده کنند قبلاً روی کاغذی که ابعاد آن کمی بزرگتر از اندازه پارچه ماهوت است ترسیم نموده و سپس با یک سنجاق تمامی خطوط طرح را روی کاغذ با فواصل نزدیک به هم سوراخ می کنند. آنگاه مقدار گچ روی کاغذ ریخته کاملاً آنرا روی صفحهی کاغذ پخش می نمایند تا از داخل سوراخ های کاغذ بر روی ماهوت نقش ببندد بعد از برداشتن کاغذ از روی ماهوت طرح مورد نظر روی ماهوت قلم گیری شده صنعتگر با کمک قلابی که ساختمان آن تشریح شد شروع به دوخت می نماید.
شیوه کار قلازدوزان به این صورت است که ابتدا روی یک چهار پایه کوتاه نشسته و یک قسمت از پارچه را در لای دهانه جریده قرار داده و به کمک زانو نشان آن را به هم می فشرند تا پارچه خارج نشود آنگاه یک سر نخ را گره زده و در حالیکه قلاب را از روی پارچه به داخل فرو برده اند گره را در شیار قلاب استوار نموده و آنرا از پارچه بیرون می کشند و در شرایطی که نخ خارج شده از پارچه حالت یک نیم دایره را به خود گرفته در فاصله ای معین مجدداً قلاب را به داخل پارچه گرفته در فاصله ای معین ،مجدداً قلاب را به داخل پارچه فرو برد در با تکرار این حالت است که نقشی زنجیره ای بر پارچه می نشینند.
از قلاب دوزی در حال حاضر برای تزئین سجاده - جا قرآنی - لبه پرده - رومیزی - وریه کوسن - لبه یقه - دامن و پیش سینه لباس‌های زنانه - رویه دمپایی‌های زنانه - کلاهک آباژور - سقف آویزهای پارچه‌ای و .. استفاده به عمل می‌آید.