در حال بارگذاری؛ صبور باشید
منبع :
شنبه

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵

۱۹:۳۰:۰۰
54339

ایل سنگسر و هنرهای دستی(2)

در این مقاله تلاش شده مطالبی پیرامون عشایر سنگسر و نحوه کوچ آنها و صنایع دستی آنها و در آخر یکی از صنایع دستی سمنان منتقل شده و فعالیت آنها هنوز ادامه دارد جمع آوری شده است.

معنای نمد مالی
نمد مالی:
نمد بافتن (ن . م . ت) مص مرکب . نمد ساختن. نمد مالیدن
نمد سازی (ن . م). (حامص) نمد مالی. نمدگری. عمل نمد ساز. جای نمد مالیدن. کارگاه نمد ساختن.
نمد گر: (ن . م. گ) (نف مرکب) لباد (دهار) نمد ساز. کسی که نمو می سازد. (ناظم الاطباء) نمد مال.
ای خواجه بگذر از رنج و گرد ریش گرد
ایام موی تاب و نمو گر هبالكن
نمو گری: (ن. م. گ) (حامص) نمد مالی. نمد سازی. عمل نمو گری
نمد مال:
(ن. م) (نف مرکب) آنانکه به مالیدن نمد مباشرت کند (آنندراج) آنکه نمد می مالد (ناظم الاطباء) آ«که از پشم آمیخته با آبش نمو مالو لباد. نمو گر. نمد ساز.
نمو مال:(ن. م) (اخ) دهی است از دهستان پشت بسطام بخش قلعه نوشهرهم اکنون جزء بخش بسطام، دهستان قلعه نو خرقان می باشد.
استان شاهرود در 3 هزار گزی جنوب قلعه نو واقع است و 210 تن سکنه دارد. آبش از قنات. محصولش غلات و نبش و لبنیات، شغل مردمش زراعت و گله داری است.
«فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3 ص 306»
نمد مالی:
(ن. م) (حامص) شغل نمد مال. عمل نمد مال (ا مرکب) و کان یا کارخانه نمد مالیدن کارگاه نمدسازی
نمد مال: N-Mal (نمد مالند)
آنکه پشم و کرک را بمالد و نمد از و نمد گر.
نمد مالی: N-Mali (حامص) عمل و شغل نمد مال (ه . م) نمد گری
نمدی: منسوب به نمد (ه . م) ساخته از نمد «کلاه نمدی»
نمد مال: (ا. ص) (بفتح نون و میم) کسی که شغلش درست کردن نمد است.
نمد مال: آنکه نمد می مالد.
نمد ساز و نمدگر:
کسی که نمد می سازد.

تاریخچه نمد و فایده آن
ماهیت ماده ای که در نمد مالی به کار می رود یعنی پشم و خاصیت الیاف آن یعنی قابلیت در هم تنیده شدن آن در اثر رطوبت و فشار و در دسترس بودن این ماده که همیشه در گوسفندان اهلی شده موجود است. سبب شده است که نمد مالی از ابتدائی ترین شیوه های نساجی باشد که انسان به آن دست یافته است.
نمد در آسیای میانه به وجود آمد و در کشور چین از اواخر قرن 4 قبل از میلاد مورد شناسایی واقع شد. نمونه هایی نیز از نمد که به صورت جل اسب کف پوش و آویزه دیواری است. از دره «پا زیر یک» مربوط به عهد ایران هخامنشی به دست آمده است.
در ایران، دامداران به خصوص ایلات و عشایر که معیشت آنها مبتنی بر دامداری و لازمه این دامداری کوچ های بلند است. از پشم که یکی از فرآورده های مهم و اصلی دامیاست و در قالب نمد برای ساختن انواع کف پوش ها و تن پوش ها و حتی پوشش سقف بعضی از مساکن متحرک عشایری مثل آلاچیق ترکمن و شاهسون استفاده می کنند و مزایای فراوانی برای نمد قائل هستند از جمله:
- رطوبت را از خود عبور نمی دهد.
- عایق گرما و سرما است.
- از استحکام قابل توجهی برخوردار و عمر آن زیاد است.
- تا حد فابل استفاده ای انعطاف پذیر است.
- ابزار کار برای ساختن آن ساده، محدود و ارزان است.
- مواد اولیه آن ارزان و در دسترس است.
- نمد مالان مزد ارزانی برای ساختن آن می گیرند که در مجموع نمد ارزان تمام می شود.
- از پشم به صورت خام استفاده می شود و احتیاج به صرف نیرو و فعالیت اضافی ندارد.
- زیر اندازها و پوشاک ها و سایر وسایل که از نمد تهیه می شود نرم است و تن آزار نیست.
- زمان برای ساختن آن کوتاه است و معمولاً یک نمد زیر انداز به هر قطع و اندازه کع باشد. یک روزه تمام می شود و سه چهار روز نیز برای خشک شدن آن کافی است.
- هر شئی نمدی طی دوره استفاده و مراحل استهلاک می تواند با کمی کار روی آن (برش و دور دوزی) تبدیل به شئی قابل مصرف دیگری شود. یعنی اینکه یک قطعه نمد تا آخرین مرحله استهلاک کاربردهای گوناگون می تواند داشته باشد.
- خاصیت ایمنی قابل توجهی دارد. نیش گزندگان و چنگ و دندان درندگان به آن کارگر نیست. حتی می گویند نمد را شمشیر نمی برد و گلوله از آن نمی گذرد.
- شیوه کار ساده و فراگیری آن آسان است. این شیوه از دیر باز تاکنون تغییر زیادی نکرده است.
- همه این مزایا سبب شده است که نمد جای خاصی را در درجه اول در زندگی روزمره گروه های کوچ نشین و در درجه دوم در زندگی روستاها داشته باشد در این اواخر نمد با رنگها و نقش ها و اشکال خاص در زندگی شهری جا باز کرده است.
نمد مالی در سمنان
مردم سمنان و سنگسر در بافتن پارچه های نخی (کرباس) و پشی از فبیل برک، شان، و گلیم های الوان مهارت به خصوصی داشتند. به همین جهت فرش خانه های بیشتر مردم سمنان از گلیم های بافت محلی بود، ولی برخی از اهالی سمنان از یک نوع فرش پشمی محلی به نام نمد که روی آن ها با پشم های الوان منقش شده بود استفاده می کردند تهیه و صدور فرش های پشمی مذکور (نمد) که آثار محدود آن تاکنون در سمنان باقیمانده یکی از اقلام صادراتی سمنان به شمار می رفت و مورد استفاده آنها بیشتر در نقاط مرطوب مازندران و گیلان و نیز چوپانان سنگسر و . . . . بود ولی با روی کار آمدن فرش های ارزان قیمت و نیز پارجه های پشمی مناسب (صنعت نساجی) اهمیت نمد مالی یکباره از بین رفت و صنایع نساجی و . . . جایگزین شد و امروز، به جزء تعداد محدودی گاه گاه در مجتمع می باشد دیگر از این کارگاهها خبری نیست.
طریقه کار بدین صورت است که نمد مالان برای فعالیت تولیدی خودشان معمولاً احتیاج به دو مکان دارند یک قسمت برای حلاجی پشم و دیگر برای نمد مالی.
در این نوع کارگاه ها اصولاً حلاجان کاری جداگانه دارند و اختصاصاً فقط حلاجی می کنند و نمد مالان فقط نممالی ولی در کارگاههای مورد نظر ما حلاجی به صورت ماشینی انجام شده یا به وسیله خود نمد مالان انجام می شود که روز به خصوصی را به این عمل اختصاص می دهند.
نمد مالان اصولاً ابتدا با پا و سپس با دست نمد را می ماند و اصولاً کار به سمت درب ورودی یا منبع نور می باشد.

نحوه کار نمد مالی
ماده اصلی و اساسی نمد مالی پشم است. همان پشمی که از زمان تمدن های نئولیتک در قست ایران به دلیل آشنا بودن آنها با تربیت گوسفند شناخته شده بود. پشم نمد می بایست از اولین چین بره تهیه شود که یک سال تمام نشده باشد این پشم بهاره است. پشم بهاره به دلیل لطافت و نازکی و بلندی الیاف آن، خوب همدیگر را می گیرد و به خوبی در اثر مالش و فشار در هم تنیده می شود. پشم های چین دوم به بعد دارای این خاصیت نیست. خوب حلاجی نمی شود، الیاف این نوع پشم ها همدیگر را نمی گیرند و از هم جدا می شوند. برای تهیه پشم، ابتدا گوسفند را با دقت تمام می شویند و سپس با قیچی پشم چینی می چینند. بیشترین پشمی که در نمد مالی به کار می رود پشم سفیداست. از پشم سیاه فقط برای نقش انداختن روی نمد استفاده می کنند و میزان استفاده از آن برای هر قطعه نمد بسیار محدود و بسته به اندازه نمد و پر نقش و کم نقش بودن آن است.
استاد کار قالب را می گستراند و نقش را به وسیله پشم های رنگی روی قالب به طریق دلخواه می گستراند و در این حالت نقش آماده می شود.سپس پشم های رنگی تنیده نشده را روی آن می ریزند. سپس توده ای از پشم حلاجی شده را به دست چپ می گیرد و دسته نیجه را به دست راست با کمک شاخه های نیجه از پشم بر می دارد و آرام روی گونی می گستراند و به ضخامتی که مورد نظرش است پشم می گذارد.
اگر بخواهیم این کار را با دست انجام دهید نمد صاف در نمی آید و کلفت و نازک می شود.
آب و صابون پاشیدن و لوله کردن- مقداری آب و صابون را با دست و یا آب پاش کوچک یا پارچه روی پشم های گسترده شده ی پاشند و آن را نم دار می کنند سپس قالب را لوله می کنند به طوریکه یک لایه قالب یا حصیر حایل است و نمی گذارد که پشم ها به هم بچسبد پس از این که لوله کردن تمام شد در قالب تکه ای نمد می پیچند و با طناب آن را پیچ می کنند و نمد مالان با پا روی آن می کوبند. این کار حدود 10 دقیقه طول می کشد. در این حال الیاف در هم فرو رفته و تبدیل به یک تخته شده است که آن را خودشان نمد خام می نامند. طناب را از دور فالب باز می کنند وله را باز می کنند و به صورت اول در می آورند. پشم های دور و بر نمد را با حوصله تا می کنند و روی نمد می خوابانند که لبه آن گرد می شود. یک بار آب یا آب صابون می پاشند و گونی را لوله می کنند و دورش را با طناب می پیچند و دوباره آن را می مالند که نمد به صورت خام شکل کلی خود را پیدا می کند.
سپس طناب دور آن را باز و اکنون نمد آماده است که کارهای نهایی روی آن انجام گیرد.
نمد مال دو زانو می نشیند و سنگینی بالا تنه خود را به آرنج ها منتقل می کنند و به کمک زیر آرنج ها که یک اهرم حدود چهل سانتی متری است نمد را می مالند و می غلطانند و در هر دور غلطیدن ضربه ای با کف دست یا مشت روی آن می کوبند. سر زانوها محوری است که بدن روی آن مرتب پس و پیش می رود. چند دقیقه ای که آن را می مالند باز می کنند. ضربه هایی با کف دست روی آن می کوبند گوشه هایش را می کشند که صاف شود و دو مرتبه لوله می کنند ومی مالند. این کار آن قدر ادامه می دهند تا همه الیاف در هم تنیده شود و همه چشمه های نمد پر گردد. در این حالت است که صدای ضربه هایی که روی نمد می خورد و نفس زدن ها مدام و ضربه ای نمد مالان حکایت از سختی و صعوبت کار دارد. ساعدهای دست سر تا سر سرخ می شود. خون در سر زانو جمع می شود. پست نازک می شود و زخم بر می دارد. صدای تند نفس ها شبیه آه و ناله زخمیان شلاق خورده است نای حرف زدن نیست و نیروی بدن کاملاً باید به ساعدها منتقل شود، نمی شود آن را با حرف زدن هدر داد. هر سوالی که در این مرحله از نمد مال بکنی یا لبخند جواب ی دهد یا با حرکات سر و عضلات صورت. تازه بای این کار فرصتی هم نیست زیرا ک در حرکات سر و گردن را با هم و با حرکات دست و بدن یکنواخت می کنند تا ریتم بدن کامل شود و جهت نیرو کاملاً مشخص گردد و سپس در آفتاب قرار داده تا خش شود و بعد از خشک شدن با قیچی دالبر زنی لبه حاشیه را دالبر می کنند. برای اینکه در موقع مالیدن بعضی از قسمتها مخصوصاً لبه ها به هم تنیده شود دو قسمت نمد نی (در حال حاضر از پلاستیک استفاده می کنند) قرار می دهند و بعد می مالند. اکنون نمد آماده ست و به بازار عرضه می شود.

ابزار كار نمد مالی

1- کمان از حلاجی
کمان حلاجی در نمد مالی از ابزار اولیه به شمار می رود چرا که قبل از هر چیزی در نمد مالی می بایست پشم حلاجی شود. کمان لاجی از سه قسمت تشکیل سده است چوب بلندی معمولاً برای محکمی از چوب چنار استفاده می کنند این کار چند خاصیت ابتدا سک است و دست را خسته نمی کند و هم محکمه. این همان دسته کمان است قسمت انتهای آن که پهن و چهار گوش است و از آنجائیکه سطح آن بزرگ و ضخامت آن کم است و ضربه های زیادی را باید متحمل شود از گردو می سازند که گاهی قسمت پهن کمان را سوراخ می اندازند که سبکتر باشد و قسمت دیگر زه کمان است که از روده گوسفند تابیده شده است استفاده می کنند که از ابتدا تا انتهای کمان کشیده می شود که با چوب های کوچک آن را مهار می کنند. هر ضربه ای که به آن می خورد ارتعاشات و نوسانات زیادی در آن به وجود می آید و در اثر برخورد با پشم آن را می لرزاند و با شتاب به سوی دیگر پرتاب می کنند و سبب گستن الیاف پشم از یکدیگر می شود. در قسمت میانی دسته کمان دسته ای به اندازه دست به صورت نیم دایره نصب شده است که جنس آن از طناب است و برای اینکه در موقع کار تیزی طناب مچ دست را نیازارد دور آن را پارجه پیچیده اند که سطح اتکاء بیشتری داشته باشد و فشار وارد شده روی پشت دست پخش شود و هم حالت انعطاف پذیری پارچه از شدت ضربه ها بکاهد این طناب با دو چوب کوتاه به دسته کمان مهار شده است دست چپ از درون ای نیم دایره می گذرد و دسته کمان را مشت می کند و قسمت پارچه طناب روی پشت دست در قسمت مچ قرار می گیرد و به صورت یک اهرم کمان مستقیم نگاه می دارد. به نحوی که در اثر ضربه هایی که به زه می خورد دسته کمان در مشت نمی چرخد. در حد فاصل بین زه و دف یک قطعه چرم تیماچی نصب شده است که مانع اصطکاک زه با چوب دف می شود این قطعه چرم دو کار انجام می دهد:
1- از سائیده شدن و پاره شدن زه جلوگیری می کند.
2- ندای خاص زه کمان را سبب می شود.
که رفع خستگی از حلاج می کند و به حرکات او حالت آهنگین و ضربه ای می دهد و حرکات او را منظم می کند.
بعضی از حلاجان برای اینکه در موقع حلاجی راحت باشند یک قطعه چوب یا هر چیز دیگری به ارتفاع دو تا سه سانتی متر زیر پای خود می گذارند به این ترتیب بدن کمی متمایل به جلو می شود و خط فرضی که از مرکز ثقل بدن می گذرد درست به مرکز سطح ثقل می رسد و بدن کاملاً در حالت تعادل است و خستگی به وجود نمی آید.
اخیراً حلاجان ترجیح ی دهند که از زحمت حلاجی که کاری طاقت فرسا است رها شوند و پشم مورد مصرف خود را برای حلاجی کردن به كارخانه ها بدهند. بعضی نیز یک ماشین حلاجی خریداری کرده و به صورت گروهی از آن استفاده می نمایند.
به هر حال وجود ماشین حلاجی چه بزرگ و چه کوچک سبب شده است که آرام آرام کمان حلاجی و زه ها و مشته ها به کناری گذاشته شوند. در کارگاهها اصولاً این اندازه به صورت یدک در مغازه ها موجود است.

2- مشته
ابزاری است که توسط خراطان تراشیده می شود. وزن آن کمی از یک کیلو بیشتر است دسته آن در دست راست جای می گیرد و در موقع کار با آن فقط مفصل آرنج فعالیت می کند و مفصل مچ حرکت خفیفی دارد بین ساعد و بازو تقریباً بی حرکت است و استخوان ساعد و بازو تشکیل یک زاویه قائمه ار می دهد. هنگامی که ضربه ای با مشته روی زه می زنند بر جستگی لبه مشته باز، درگیر می شود و آن را به پیش می کشد چون رها شد دچار ارتعاش می شود و در این حالت ارتعاش وقتی با پشم درگیر شد آن را لرزانده و الیاف آن از هم باز می کند و حالت ارتجاعی زه، پشم را به جلو پرتاب می نمایدو مشته ها در اثر کار زیاد فرسوده می شوند و زه لبه آن در اثر سائیدگی جا باز می کند و موجب پاره شدن خود زه می شود.

3- قالب
یک تخته حصیر است که معمولاً طول و عرض آن کمی بزرگتر از طول و عرض نمد می باشد و گاهی طول ان بسیار زیاد می باشد که چندین نمد روی ان پیاده می کنند و در زیر حصیر نیز تکه ای نمدی اندازند تا هنگام پا زدن قالب حصیر شکسته نشود.

4- پنجه
ابزاری است که از شاخه های نازک درخت تهیه می شود. این شاخه ها در یک ردیف قرار دارند. یک سوی آن جمع شد و تشکیل یک رشته بلند را می دهد. طرف دیگر آن مثل پنجه دست از هم باز است و برای اینکه این شاخه ها باز بماند و به هم نزدیک شود. در موقع ساخت روی چربی به فاصله های معین سوراخ می نمایند و شاخه را از میان سوراخ های آن می گذرانند.

5- پاتیای صابون
ظرفی که در آن آب و صابون درست می کنند. این آب را با دست یا با یک پارچه روی پشم های گسترانند آب صابون باعث چسبندگی بهتر پشم ها به هم می شوند.

6- قیچی
یک قیچی آهنی است و رای بریدن نوارهای اطراف نقش نمد به کار می رود.

7- چاقو چخماق
عبارت است از یک چاقو و یک قطعه فولاد آب دیده که این وسیله یک بند چربی بلند به هم متصل هستند. جنس چاقو از فولاد کم آب تر و جنس چخماق از فولادی کاملاض آب دیده است که وقتی یغه چاقو را به چخماق می مالند لبه آن تیز می شود. از این ابزار برای بریدن جلوی بالاپوش استفاده می شود.

8-ریسمان
یک رشته طناب بلند که معمولاً یا از موی بز یا از پنبه می باشد و برای پیچیدن به دور قالب گونی است که لوله شده و به صورت استوانه در آمده است.

فصل چهار
حفظ و احیاء نمد مالی و نتایج آن
دست اندرکاران و مسئولین باید با اتخاذ سیاست های فرهنگی و اقتصادی منطبق با حکمت الهی و قرآن و نیز منطبق با نعمات و امکانات موجود داخلی اتکای کامل بر اصل ولایت فقیه و تحقق آرمان بزرگ- خود کنی با درک صحیح شرایط و امکانات و توجه به الویت های- فرهنگی و ضرورت های اجتماعی جامه عمل بپوشانند. در این رهگذر هنرهای سنتی و صنایع دستی و محصولاتی از این قبیل دارای بار فرهنگی خاصی است و با در نظر گرفتن ابعاد فرهنگی این محصولات توجه به تنوع تولیدات روستا و گسترش هنرهای موجود یکی از اقدامات بنیادی این سیاست می تواند باشد و اولین گام در این راستا حمایت از هنرهای سنتی و دستی و گسترش آنهاست. اندیشمندان اقتصاد اسلامی تنفق القولند که حمایت از این هنرها و تقویت بنیه تولیدی و هنری هنرمندان این فرآورده ها به دلیل تنوع و کثرت یکی از طرقی است که می توان علاوه بر توسعه اقتصادی، جذب نیروی فعال و اشتغال سالم تبدیل مواد اولیه ارزان داخلی را به محصولات مصرفی صادراتی و تزئینی هنری بدل کرد و نی هنرهای سنتی اصیل که با توجه به موقعیت جغرافیایی و محلی و . . . . . به وجود می آمد و نیز نشات گرفته از روح پاک این هنرمندان می باشد در بین جامعه عمومیت داد. این عمومیت علاوه بر جلوگیری از مهاجرت روستائیان در این مقطع حساس که امت اسلامی بر همه ایدئولوژیهای بر خاسته از اذهان منفعت طلبان غرب و شرق که همیشه در خدمت طاغوتیان بوده اند خط بطلان کشیده و یا تکیه به ایدئولوژی حیات بخش اسلام پرچمدار ندای حق طلبی تمام مستضعفان جهان گشته و این ضرورت را در تمامی ابعاد آن به طور عمیق احساس کرده و قدم در راه ساختن جامعه ای نوین با فرهنگی اصیل در سطح جهانی گذاشته است.
پس باید در حمایت از آن و گسترش آن جدیت کامل نمود این نمونه هنرها با توجه به ویژگی خاص خود، فراوانی مواد، عدم نیاز به تکنولوژی و فراوانی افراد و . . . . . . از جمله در آمدهایی است که علاوه بر ایجاد موازنه- اقتصادی نقش فعالی را در جهت گسترش میراث فرهنگی هنری گذشتگان خواهد داشت.

فصل پنجم
مبحث‌ها
مبحث 1
نمد مالی در سمنان در گذشته وضعیت تولید آن دایر بوده است و در حال حاضر نیز دایر است. اما آنچه در گذشته بوده است با حال تفاوت چشمگیری دارد و در گذشته این هنر به صورت پویا و زنده بوده است ولی در حال حاضر رو به زوال.
ابزار و لوازم هایی که در کارگاه ها استفاده می نمایند سنتی بوده و در حاضر بخشی از این ابزارها به صورت پیشرفته درآمده مانند: حلاجی پشم و . . . . . مواد اولیه استفاده شده در این کارگاهها در قدیم سنتی و در حال حاضر بخشی از رنگهای مورد استفاده شیمیایی می باشد هنرمندان این هنر سنتی هستند (از طریق انتقال هنر از پدر به پسر منظور است)
در ضمن این هنر از درجه اشتهار منطقه ای برخورد می باشد این هنر با سعی و تلاش در طی یک روز محصول می دهد. روند تولید در مورد این هنر با توجه به مشکلات که در آتی ذکر خواهد شد رو به کاهش می باشد.

نتیجه
با توجه به برآورد این هنر ضرورت حفظ و احیاء آن مستلزم پژوهش بیشتر و صرف اعتبارات زیادی می باشد.

مبحث 2
هنر نمد مالی در حال حاضر دایر و در محدوده خاصی فعال می باشد.این هنر از لحاظی با توجه به نوع کاربردی که در منطقه دارد و نیاز گروه خاصی از افراد ارزش کالبدی داشته و از درجه هنری ساقط و بدون شک به صنایع دستی نزدیکتر می باشد تا به هنرهای سنتی و بدون تردید این صنعت دست در برگیرنده هنر نمی تواند باشد. مگر اینکه با صرف اعتبارات فراوان و راههای اساسی این صنعت است را به سوی هنری شدن سوق داد و با توجه به این خصیصه در رابطه با حفظ و احیاء آن راههای گوناگون می توان اتخاذ کرد که با حمایت های پولی از این صنعت در مراحل مختلف می توان در حفظ و احیاء آن تلاش کرد. بالا بردن محتوای نقوش نمدمالی و طرح نقوش پیام رسانی آن و بالا بردن ارزش فرهنگی این صنعت و نیز ارائه طرح های هنری جامع در این مورد می تواند کار ساز باشد. بهره گیری از طرح هنرمندان سنتی در این رابطه بر آوردن نیازهای مادی استادکاران و تشویق در جهت بالا بردن کیفیت کار ارائه شده بی تاثیر نخواهد بود. تا گامی مناسب در جهت بازگرداندن روح هنر به نمد مالی شود.

مبحث 3
صنعت نمدمالی بدون شک در رابطه یا بدون نقش در رابطه با زندگی عشایر نشین کاربرد فراوان داشته است استفاده از لباس های پشمی (چقا) در این رابطه متداول بود با هرنشین شدن عشایر و دست کشیدن از زندگی عشایری و نیز وجود پارچه های ارزان قیمت و با کیفیت بهتر و کارایی لازم در این زمینه دیگر نیاز به پوشش های نمدی را بی ربط می نمود و در همین راستا با اوج گیری صنعت قالی بافی و گلیم در سطح گسترده مخصوصاً زواج استفاده از قالی ماشینی دیگر جزء تزئین استفاده چندانی ندارد، همجوار بودن استان سمنان با استانهای مازندران و گیلان از یک سو . مرطوب بودن این نواحی مهمترین متقاضیان نمد از این استانها بودند که به دلایل بالا و اوج استفاده از فرش های ارزان قیمت ضرورت نیاز به نمد از بین رفت و سطح تقاضا کاهش چشم گیری پیدا نمود.
از سوی دیگر زحمت بسیار زیاد تا باروری نمد روی آوری به این صنعت از بین برد و جوانان رفاه طلب دیگر به دنبال کارهای طاقت فرسا و درآمد کم نمی روند و می رود که این صنعت به فراموشی سپرده شود.

مبحث 4
به علت گرانی مواد اولیه مخصوصاً بالا بودن دستمزد حلاجی کردن پشم از یک سو و عدم وجود رنگهای طبیعی از سوی دیگر و پایین بودن کیفیت رنگهای شیمیایی همه و همه عواملی هستند که دست به دست هم داده تا قیمتها رو به افزایش رود و کیفیت ها رو به تنزل.
استفاده مکرر از نقشهای رایج در این هنر پویایی و زندگی را از نمدها باز گرفته است عدم به کار گرفتن طرحهای تفاوت و تازه و عدم استفاده از خلاقیت های هنری در این هنر باعث شده است که حتی از جنبه تزئینی بودن آن نیز کاسته شود.
با توجه به این مشکلات می توان گفت: که ابعاد طرح های جدید و نو و استفاده از مدیران مجرب بازاریاب می توان بازارهای جدید جهت عرضه نمد یافت نمود. و بالا بردن کیفیت آن تلاش چشمگیری نمود.

مبحث 5
نمد مالی به علت طبیعت خشک پشم و نیاز به هم تافتن آن به وسیله مالش همه و همه دال بر کاری سخت و طاقت فرساست از یک سو نیاز به اینکه می بایست این تارهای ریز و موئی شکل پشم به شکلی منظم در هم تنیده شوند و چیزی نو را خلق نمایند به نام نمد که فرش زیرین باشد و گاهی نیز لباس بهر تن آن هم با دست توانای استادش به همین سبب لازم است تا تلاش پیگیرد و مستمر جهت به هم لوئیدن پشم همراه با دستانی زورمند و ورزیده در این رشته مورد نیاز می باشد تا ا لوله کردن حصیر و گردش های مستمر آن بتوان نمد را به دست آورد. به همین سبب به علت سختی فراوان کار و صرف نیروی زیاد استادکار یا هنرمند، بسیار عادی است که جوان رفاه طلب میل به یادگیری این هنر در خود بمیراند و به دنبالش نرود و صرف زمان نسبتاً طولانی تا به تولید نشستن نمد و نیز نبود شاگرد و همکار جهت همیاری و طی مسافت طولانی تا رسیدن به محل کارگاه در منطقه همه و همه زمینه ای است برای گریختن از این هنر برای رفع این نقیصه می بایست با قرار دادن تسهیلات جهت رفت و آمد به کار گماردن شاگردانی در این کارگاه یا تخصیص این رشته در طرح کار دانش آموزان تربیت استادانی در این زمینه ایجاد کلاسهای آموزش نمدمالی و استفاده از استادکاران محبوب و به کار گرفتن شاگردان این کلاسها و حمایت کردن آنها راه حل هایی است که می توان در این مورد مناسب باشد.
-------------------------

منابع:

1- دهخدا- علی اكبر لغتنامه- ج 47 - دانشگاه تهران- سازمان لغتنامه 1346- تهران 1357
2- معین- محمد- فرهنگ فارسی- ج 4- تهران 1357
3- هنرهای بومی در صنایع دستی
4- دهكده زیارت- هوشنگ پور كرم- هنر و مردم شماره48
5- باورهای عامیانه مردم سنگسر- چراغ علی اعظمی سنگسری شماره 92 سال 1349
6- قالی ایران- ادواردر
7- تاریخ سمنان - عبدالرفیع حقیقت
8- صنعت نمد مالی- مریم سلمانیان
9- بررسی عشایر سنگسر مركز اسناد و مدارك میراث فرهنگی و گردشگری
10- آداب و رسوم ازدواج عشایر سنگسر- خانم سخائیان

تاریخ سنگسر ـ مهدی شهر -ناشر و مولف : چراغعلی اعظمی سنگسری

تماس با هنر اسلامی

نشانی

نشانی دفتر مرکزی
ایران ؛ قم؛ بلوار جمهوری اسلامی، نبش کوچه ۶ ، مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، طبقه دوم، خبرگزاری ابنا
تلفن دفتر مرکزی : +98 25 32131323
فاکس دفتر مرکزی : +98 25 32131258

شبکه‌های اجتماعی

تماس

تمامی حقوق متعلق به موسسه فرهنگی ابنا الرسول (ص) تهران می‌باشد