استاد حاج محمد کبیری فرزند بزرگ شیخ حسن (فخرالمحصلین) در شهر قم در خانواده ای مذهبی روحانی چشم به جهان گشود . از دوران جوانی جذب هنر کاشی سازی شد و در شهر تهران در کارخانه های کاشی سازی مشغول به کار شد. در سن چهل سالگی همت به تاسیس یک کارگاه کاشی سازی در شهر قم (خیابان شهید جواد دل آذر فعلی) نمود و در طی چهل سال تولید به اوج شهرت رسید.
استاد احمد کبیری فرزند استاد محمد کبیری از دوران کودکی در کارگاه پدر هنر کاشی سازی را فرا گرفت هنوز نوجوان بود که در سایه پدر به استادی رسید. به این مقدار اکتفا نکرد بعد از پیروزی انقلاب به خدمت در سازمان جهاد سازندگی در آزمایشگاه سفال و سرامیک خدمت نمود و در این سالها از موقعیت پیش آمده کمال استفاده نمود و از محضر اساتیدی چون استاد محمد رضا منشوری بهره برد .
فعالیت رسمی ایشان در شهر قم از سال ۱۳۶۲ شروع شد و تا کنون ادامه دارد. ایشان نیز مانند پدر آموخته های خود را آموزش داد . که علاوه بر فرزندان به معلولین جسمی نیز آموخت و استاد کاران بیشتری به جامعه هنر هدیه کرد.
کارگاه کاشی سازی استاد احمد کبیری مجموعه ای است از هنرمندان جوان و تازه نفس که تجارب سه نسل هنر کاشی سازی را به کار کرفته و تحت نظارت کامل استاد احمد کبیری سعی در زنده نگاه داشتن و ارتقای هنر اصیل وایرانی کاشی سازی می نماید .
استاد احمد کبیری که کاشی کاری هفت رنگ را در کارگاه پدر خود آموخته است تنها استاد کاری است که با وجود همه بی مهری هایی که نسبت به این هنر صورت گرفته است هنوز آتش کوره های کاشی پزی خود را خاموش نکرده است و چراغ کم فروغ این هنر را همچنان در استان قم روشن نگه داشته است.
نتیجه ای که تا به این لحظه برای ما حاصل شده تعداد اشخاصی ست که به اینجا آمدند کار یادگرفتند و رفتند برخی دانشجو هستند که از طریق دانشگاه به اینجا معرفی شدند برخی شهرستانی بودند و پس از گذراندن دوره به شهرهایشان رفتند و تنها نمونه کارهایشان اینجا موجود است ، درحال حاضر هم فراگیرانی هستند در سنین مختلف ، برخی صرف آموختن این هنر میآیند و برخی میخواهند از تعطیلات تابستانی شان استفاده کنند ولی بین اینها افرادی هم که نقطه هدف ما هستند وجود دارند که آمدند کار یاد بگیرند و کار کنند ، این قشر تامیین کننده ی هدف ما هستند که آمدند کار یاد بگیرند و ایجاد اشتغال کنند .
این مجموعه از بعد آموزشی زیر نظر فنی حرفه ای و با مجوز این سازمان اداره میشود و در نهایت افراد پس از گذراندن دوره ی آموزشی مدرک مهارتشان را از طرف اداره ی فنی حرفه ای کسب میکنند . از بعد هنری عضو سازمان صنایع دستی هستیم و درنهایت شکل کارگاه و فروشگاهی که راه اندازی شده پروانه شغلی از اتحادیه صنایع دستی دارد . کارگاه های دیگر خارج از اینجا یا کارگاهک های دیگر که در خانه ها هستند وجود دارند و فعالیت میکنند که از این مجموعه خط هنری خودشان گرفتند و امکان کار برایشان فراهم شده است ولی همه ی نفعشان به خودشان برمیگردد و ما وظیفه ی خود میدانیم که به این گونه فعالیت ها کمک کنیم . در نهایت روندی که طی شده با وجود موفقیات و مشکلات کنار هم برای ما رضایت بخش بوده.
دقیقن کلیه شاخه های صنایع دستی که مرتبط با پخت و پز داخل کوره ، رنگ اعم از لعاب کاری ، هفت رنگی کاری ، زیر رنگی ، رو رنگی و سبک نقاشی روی کاشی است را آموزش میدهیم و در این زمینه ها تولیدات داریم .
بازخورد ها از دو قشر سر میزند یکی از قشر مصرف کننده که خریداران و مشتریان هستند که اگر بازخوردی از این سو نباشد کسب و کاری صورت نخواهد گرفت ، یکی هم از طرف مسولین به عنوان حامی مالی که خداروشکر این حمایت ها بوده و هست .
اما یک نکته حائز اهمیت است اینکه من باید استعداد و امکان جذب حمایت را داشته باشم معمولا اشخاصی که گلایه دارند که فعالیت هایشان حمایت نمیشود ، شاید خودشان نمیتوانند جذب حمایت کنند . و درنهایت اینکه حمایت هست و ما خودمان باید بتوانیم جذب سرمایه کنیم و زمینه سرمایه گذاری را ایجاد کنیم ، به طور مثال وام هایی برای شکل سرمایه این فعالیت ها هستند و ما باید بتوانیم شرایط کاری را طوری محیا کنیم که این وام ها به ما تعلق بگیرند . حمایت ها به شکل های دیگر نیز هستند اما هرکدام شرایط خاص خود را دارا هستند به طور مثال نمایشگاه ها هستند اما در نمایشگاه آثاری میتوانند به نمایش درآیند که مهر اصالت داشته باشند ، وقتی من به عنوان یک هنرمند تولیدم مهر اصالت نگرفته است حضور در نمایشگاه هم برایم ممکن نیست . بنابراین نه میتوانیم بگوییم که این زمینه فعالیت ها صددرصد حمایت شده نه میتوانیم بگوییم که حمایت نشده است ، این تعامل دوطرفه شکل میگیرد ، من هم باید استعداد جذب حمایت راهم داشته باشم .
--------------------
استاد احمد کبیری فرزند استاد محمد کبیری از دوران کودکی در کارگاه پدر هنر کاشی سازی را فرا گرفت هنوز نوجوان بود که در سایه پدر به استادی رسید. به این مقدار اکتفا نکرد بعد از پیروزی انقلاب به خدمت در سازمان جهاد سازندگی در آزمایشگاه سفال و سرامیک خدمت نمود و در این سالها از موقعیت پیش آمده کمال استفاده نمود و از محضر اساتیدی چون استاد محمد رضا منشوری بهره برد .
فعالیت رسمی ایشان در شهر قم از سال ۱۳۶۲ شروع شد و تا کنون ادامه دارد. ایشان نیز مانند پدر آموخته های خود را آموزش داد . که علاوه بر فرزندان به معلولین جسمی نیز آموخت و استاد کاران بیشتری به جامعه هنر هدیه کرد.
کارگاه کاشی سازی استاد احمد کبیری مجموعه ای است از هنرمندان جوان و تازه نفس که تجارب سه نسل هنر کاشی سازی را به کار کرفته و تحت نظارت کامل استاد احمد کبیری سعی در زنده نگاه داشتن و ارتقای هنر اصیل وایرانی کاشی سازی می نماید .
استاد احمد کبیری که کاشی کاری هفت رنگ را در کارگاه پدر خود آموخته است تنها استاد کاری است که با وجود همه بی مهری هایی که نسبت به این هنر صورت گرفته است هنوز آتش کوره های کاشی پزی خود را خاموش نکرده است و چراغ کم فروغ این هنر را همچنان در استان قم روشن نگه داشته است.
درمورد مجموعه ای که احداث کردید و فعالیت هایتان کمی توضیح بدهید ؟
بسم لله الرحمن الرحیم پی رو بحث کار آفرینی و بحث ذکات علم و نشر علم بر آن شدیم که آموزشگاهیی را احداث کنیم و در این آموزشگاه هنر های دستی را آموزش دهیم ، یعنی کارگاه هایی را داشته باشیم و آن هنر ها تولید بشوند و در جوار آن فروشگاهی را داشته باشیم که همان تولیدات عرضه شود و بدست مردم برسد . در بحث صنایع دستی مشکل اساسی یادگرفتن هنر یا آموزش هنر نبوده بلکه توزیع تولیدات و رساندن آنها بدست علاقه مندان و مشتریان و تبدیل آن هنر به اقتصاد است . ما در این راستا اقداماتی کردیم . برای زودتر به ثمر رسیدن مجموعه با اتحادیه صنایع دستی ، سازمان بسیج هنرمندان همکاری کردیم و به نتایج خوبی هم رسیدیم و کار در جریان است ، مشکلاتی هم هست منکر نمیشویم هر کاری چالش ها و دست انداز های خودش را دارد کار ماهم مستثنا نیست . گاهی مسائل و مشکلات مادی هستند گاهی اداری ست و این برای ما طبیعی و به نظر ما جزئی از مسیر است .نتیجه ای که تا به این لحظه برای ما حاصل شده تعداد اشخاصی ست که به اینجا آمدند کار یادگرفتند و رفتند برخی دانشجو هستند که از طریق دانشگاه به اینجا معرفی شدند برخی شهرستانی بودند و پس از گذراندن دوره به شهرهایشان رفتند و تنها نمونه کارهایشان اینجا موجود است ، درحال حاضر هم فراگیرانی هستند در سنین مختلف ، برخی صرف آموختن این هنر میآیند و برخی میخواهند از تعطیلات تابستانی شان استفاده کنند ولی بین اینها افرادی هم که نقطه هدف ما هستند وجود دارند که آمدند کار یاد بگیرند و کار کنند ، این قشر تامیین کننده ی هدف ما هستند که آمدند کار یاد بگیرند و ایجاد اشتغال کنند .
این مجموعه از بعد آموزشی زیر نظر فنی حرفه ای و با مجوز این سازمان اداره میشود و در نهایت افراد پس از گذراندن دوره ی آموزشی مدرک مهارتشان را از طرف اداره ی فنی حرفه ای کسب میکنند . از بعد هنری عضو سازمان صنایع دستی هستیم و درنهایت شکل کارگاه و فروشگاهی که راه اندازی شده پروانه شغلی از اتحادیه صنایع دستی دارد . کارگاه های دیگر خارج از اینجا یا کارگاهک های دیگر که در خانه ها هستند وجود دارند و فعالیت میکنند که از این مجموعه خط هنری خودشان گرفتند و امکان کار برایشان فراهم شده است ولی همه ی نفعشان به خودشان برمیگردد و ما وظیفه ی خود میدانیم که به این گونه فعالیت ها کمک کنیم . در نهایت روندی که طی شده با وجود موفقیات و مشکلات کنار هم برای ما رضایت بخش بوده.
در مورد حرفه ای که زمینه اصلی فعالیت خودتان است کمی توضیح دهید ؟
شغل شخصی و مهارت اصلی خود من کاشی سازی صنایع دستی است ، در حرفه ی سرامیک سازی به روش ریخته گری تولیدات و تجربیاتی دارم ، در حرفه ی سفالگری به روش چرخ کوزه گری از مهارت رفقای دیگر بهره میگیرم در زمینه لعاب کاری روی کاشی مهارت هایی کسب کرده ام ، بنده آثار کاشی هفت رنگ را در این مجموعه اداره و تولید میکنم و مینا کاری نیز از مجموعه فعالیت های این مجموعه به حساب می آید .دقیقن کلیه شاخه های صنایع دستی که مرتبط با پخت و پز داخل کوره ، رنگ اعم از لعاب کاری ، هفت رنگی کاری ، زیر رنگی ، رو رنگی و سبک نقاشی روی کاشی است را آموزش میدهیم و در این زمینه ها تولیدات داریم .
ارزشمندترین اثری که تولید کردید از نظر خودتان کدام اثر است ؟
بسم الله الرحمن الرحیم ، با خط بنایی به شکل برجسته بر روی یک قطعه کاشی در ابعاد چهل در چهل هک شده است و من این اثر را از دیگر آثار تولیدیم بیشتر دوست میدارم . اثر دیگری که هروقت در خاطرم می آید مسبب نشاط و رضایت است کتیبه ای است که تحت سفارش آموزش و پرورش قسمت بازسازی مدارس برای یک مدرسه به نام یک شهید ساختم ، آن کتیبه به خط برجسته و زمینه تگری بود که در آن نوشته شده بود : بسم الله الرحمن الرحیم وَلا تَحسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمواتًا بَل أَحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ ، کتیبه های زیادی ساختم آیات و روایات زیادی کار کردم ، اما این کار با روح و روانم بسیار عجین شد . معمولا از کارم انرژی میگیرم و خود آن کار به من انرژی و روحیه میدهد اما خب بعضی کار ها انرژیشان مداوم میشود و تنها به یک جلسه و یک صحنه و درحین کار خلاصه نمیشود .در مورد حرفه های هنری دیگری که به شکل های مختلف با حرفه ی کاشی سازی در تعامل هستند کمی توضیح دهید .
شغل کاشی ساز ما قبل و ما بعد خودش با هنرمند های مختلفی تعامل دارد ، یک کاشی ساز هفت رنگ یا خودش باید هنر خطاطی را فرا گرفته باشد یا با یک هنرمند خطاط در تعامل باشد ، یک هفت رنگی ساز یا خودش باید نقاش باشد یا با یک هنرمند نقاش در تعامل باشد ، حالا این هنرمند که میتواند نقش را از روی کاغذ به روی کاشی منعکس کند ، رنگ کند ، پخت کند و آماده کند ما قبل شغل خودش باید با خطاط و نقاش تعامل داشته باشد و ما بعد از کارگاهش هم که تابلو تولید شد باید با هنرمندان کاشی کار یا نصابان کاشی تعامل کند ، آن نصابانی که نصب کاشی های هنری را انجام میدهند با آن عده از نصابانی که تابلو های کاشی ساده را نصب میکنند متفاوت هستند ، یک کاشی کار که کاشی هنری نصب میکند باید خودش هم دستی به آتش هنر داشته باشد وگرنه جور در نخواهد آمد .تا به حال نمایشگاهی برای آثار تولیدیتان در محیط دیگری غیر از اینجا احداث کردید بازخورد ها چگونه بوده ؟
من شخصا نمایشگاهی را به جز اینجا اداره نکردم ، اما در نمایشگاه های مختلفی در سطح استان و نمایشگاه هایی کشوری و بین المللی شرکت کرده ام .بازخورد ها از دو قشر سر میزند یکی از قشر مصرف کننده که خریداران و مشتریان هستند که اگر بازخوردی از این سو نباشد کسب و کاری صورت نخواهد گرفت ، یکی هم از طرف مسولین به عنوان حامی مالی که خداروشکر این حمایت ها بوده و هست .
اما یک نکته حائز اهمیت است اینکه من باید استعداد و امکان جذب حمایت را داشته باشم معمولا اشخاصی که گلایه دارند که فعالیت هایشان حمایت نمیشود ، شاید خودشان نمیتوانند جذب حمایت کنند . و درنهایت اینکه حمایت هست و ما خودمان باید بتوانیم جذب سرمایه کنیم و زمینه سرمایه گذاری را ایجاد کنیم ، به طور مثال وام هایی برای شکل سرمایه این فعالیت ها هستند و ما باید بتوانیم شرایط کاری را طوری محیا کنیم که این وام ها به ما تعلق بگیرند . حمایت ها به شکل های دیگر نیز هستند اما هرکدام شرایط خاص خود را دارا هستند به طور مثال نمایشگاه ها هستند اما در نمایشگاه آثاری میتوانند به نمایش درآیند که مهر اصالت داشته باشند ، وقتی من به عنوان یک هنرمند تولیدم مهر اصالت نگرفته است حضور در نمایشگاه هم برایم ممکن نیست . بنابراین نه میتوانیم بگوییم که این زمینه فعالیت ها صددرصد حمایت شده نه میتوانیم بگوییم که حمایت نشده است ، این تعامل دوطرفه شکل میگیرد ، من هم باید استعداد جذب حمایت راهم داشته باشم .
--------------------
مصاحبه و تنظیم: حسین عالمی